Μουριά 2. Το κλάδεμα

Η μουριά κλαδεύεται από τον Ιανουάριο ή και λίγο νωρίτερα, μέχρι και το Φεβρουάριο, περίπου. Η ουσία είναι να κλαδευτεί πριν αρχίσουν να κυκλοφορούν οι χυμοί μέσα στο δέντρο. Δηλαδή, πριν αρχίσουν να διογκώνονται οι οφθαλμοί της νέας βλάστησης. 

Κλαίουσα μουριά Morus alba Pendula

Το κλάδεμα είναι μάλλον απλό. Κονταίνουμε όλους τους βλαστούς που αναπτύχθηκαν την περασμένη χρονιά. Πόσο τους κονταίνουμε; Όσο θέλουμε. Όσο πιο αυστηρά κλαδέψουμε, τόσο ζωηρότερη θα είναι η βλάστηση την άνοιξη που έρχεται και τόσο λιγότερα μούρα θα πάρουμε. Να ένα παράδειγμα αυστηρού κλαδέματος: Κατά κανόνα μία μουριά αποτελείται από τον κορμό και 3-4 κύριους βραχίονες, κλαδιά δηλαδή, που ξεκινούν από την κορυφή του κορμού. Σε κάθε βραχίονα αφαιρούμε από τη βάση τους, όλα τα κλαδιά που αναπτύχθηκαν την περασμένη χρονιά εκτός από ένα, αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στον αντίστοιχο κεντρικό βραχίονα. Αυτό το κλαδί το κονταίνουμε όσο μας αρέσει. 

Η ίδια κλαίουσα μουριά στην αρχή της βλάστησης. Κλαδεύτηκε το χειμώνα.  

Όσο για τις άκαρπες μουριές; Αυτές είναι «αρσενικά» δέντρα λευκής μουριάς (Morus alba). Με άλλα λόγια, είναι μουριές που κάνουν μόνον αρσενικά άνθη. Τα περισσότερα από τα φύλλα τους έχουν λοβούς, κολπώσεις δηλαδή όπως έχουν και τα πλατανόφυλλα. Όμως μπορεί να δούμε, ακόμη και στο ίδιο κλαδί, μερικά ακέραια φύλλα. 

Δείτε κι άλλες πληροφορίες για τη μουριά πατώντας εδώ

Μουριά 1

Αν έκανε κάποιος μια στατιστική έρευνα σε όλη την Ελλάδα για να βρει, ποιο είναι το πιο διαδεδομένα δέντρο στους κήπους και τις αυλές, πιστεύω ότι στις πρώτες θέσεις θα ήταν η μουριά. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της την κάνουν ιδανική για τις μικρές ελληνικές αυλές στις πόλεις και τα χωριά. Το μέγεθός της σχετικά με άλλα δέντρα, όπως το πεύκο για παράδειγμα, είναι μικρό. Μια μουριά θα γίνει το πολύ 7-8 μ. ψηλή αν δεν την κλαδεύει κανείς κάθε χρόνο. Ενώ ένα πεύκο μπορεί να ξεπεράσει τα 15-20 μ. 

Μια μεγάλη, ακλάδευτη μουριά σε μια μικρή αυλή στον Άγιο Γερμανό των Πρεσπών.

Επιπλέον, η μουριά είναι φυλλοβόλο, έτσι το χειμώνα αφήνει τον ήλιο να περάσει και να ζεστάνει το χώρο. Αλλά και οι ρίζες της, σπάνια ενοχλούν με την ανάπτυξή τους. Την ίδια στιγμή είναι ανθεκτική στη ζέστη και στο κρύο, ολιγαρκής σε θρεπτικά στοιχεία αλλά και στο νερό, αναπτύσσεται γρήγορα χωρίς να υποφέρει από εχθρούς και ασθένειες. Αν έβγαζε και φανταχτερά λουλούδια μπορεί να ήταν το εθνικό φυτό μας. Αλλά τα λουλούδια της είναι μικρά, πράσινα και ασήμαντα στην όψη. Εξελίσσονται όμως σε καρπούς νόστιμους, με ιδιαίτερη γεύση, τα μούρα. Αυτά είναι λευκά ή κόκκινα σκούρα, μαύρα όταν υπερωριμάσουν, ανάλογα με την ποικιλία. 

Οι αποχρώσεις του κίτρινου είναι τα φθινοπωρινά χρώματα της μουριάς.

Οι καρποί όμως είναι και η αιτία που ο περισσότερος κόσμος κλαδεύει τις μουριές του. Τα μούρα, εμφανίζονται το Μάιο ή τον Ιούνιο και για 2-3 εβδομάδες ο χώρος γύρω απ’ τη μουριά γεμίζει απ’ αυτά. Είναι τόσο πολλά που είναι αδύνατο να τα καταναλώσει μια οικογένεια μόνη της πριν πέσουν κάτω. Κι αν είναι άσπρα, δεν πειράζει, αλλά αν είναι κόκκινα, το δάπεδο γύρω της θα αλλάξει χρώμα μέχρι το φθινόπωρο που πέφτουν οι βροχές και το ξεπλένουν. 

Αν κλαδέψουμε τη μουριά το χειμώνα δεν θα δώσει παρά ελάχιστα μούρα καθώς αυτά παράγονται πάνω σε κλαδιά που σχηματίστηκαν τις προηγούμενες χρονιές. Αφού εμείς αφαιρούμε με το κλάδεμα το μεγαλύτερο μέρος αυτών των κλαδιών, καρποί θα εμφανιστούν μόνον σε όποιο τμήμα τους μείνει.  

Για να βρείτε πληροφορίες για το κλάδεμα και την άκαρπη μουριά πατήστε, εδώ

Νέα καρποφόρα δέντρα

Οσοι ονειρεύονταν να έχουν τη δική τους μικρή παραγωγή φρούτων, είναι η ώρα να φυτέψουν. Μέχρι και το Μάρτιο συνήθως, στα κέντρα κήπου, στα φυτώρια, ακόμη και στα σούπερ μάρκετ υπάρχουν γυμνόρριζα καρποφόρα δέντρα έτοιμα να μπουν στον κήπο ή ακόμη και σε μεγάλες γλάστρες. Υπάρχει όμως κάτι που πρέπει να προσέξει ο υποψήφιος αγοραστής! 

Με έχουν ρωτήσει πολλές φορές γιατί δεν δίνει καρπούς μία κερασιά η οποία είναι όμορφη, μεγάλη και γερή, με πλούσια ανθοφορία. Και η απάντηση είναι: «γιατί δεν έχει παρέα». Και όπως θα δείτε στη συνέχεια, δεν θα ήταν καθόλου κομψό (ήπιος χαρακτηρισμός) να αναφέρω ποιό είναι το αντίστοιχο για το ανθρώπινο είδος. 

Πολλές ποικιλίες καρποφόρων δέντρων δεν είναι αυτογονιμοποιούμενες αλλά σταυρογονιμοποιούμενες. Και τι σημαίνει αυτό; Στα αυτογονιμοποιούμενα φυτά (γενικά, καρποφόρα ή μη), το άνθος μπορεί να γονιμοποιηθεί και να φτιάξει καρπούς παίρνοντας γύρη από άνθη του ίδιου φυτού. Στα σταυρογονιμοποιούμενα είδη, για να «δέσουν» καρπούς τα άνθη, πρέπει να γονιμοποιηθούν με γύρη που θα έρθει από ένα άλλο δέντρο, του ίδιου είδους φυσικά, αλλά συγκεκριμένης ποικιλίας. 

Δηλαδή για παράδειγμα, για να πάρουμε μήλα, πρέπει τα άνθη της μηλιάς μας να πάρουν γύρη από τα άνθη μιας δεύτερης μηλιάς συγκεκριμένης ποικιλίας. 

Σταυρογονιμοποίηση απαιτούν πολλές ποικιλίες μηλιάς, κερασιάς, αχλαδιάς και δαμασκηνιάς. 

Επομένως πριν αγοράσετε θα πρέπει να ρωτήσετε τον πωλητή, τι ισχύει για το δέντρο που θέλετε. Υπάρχει περίπτωση να χρειάζεστε δύο δέντρα και όχι ένα. Εννοείτε πως ο πωλητής πρέπει να ξέρει ακριβώς ποιάς ποικιλίας είναι το δέντρο που σας πουλάει. Στη συνέχεια μπορεί να δει τον κατάλογο που υπάρχει για να σας πει με ποιά ποικιλία πρέπει να «ζευγαρωθεί» το δέντρο που θέλετε. Στα κέντρα κήπου έχουν σίγουρα τις γνώσεις για να σας πουν το σωστό κι αν δεν θυμούνται «απ' έξω», έχουν πρόσβαση στον σχετικό κατάλογο. Στα σούπερ μάρκετ δεν είναι σίγουρο ότι συμβαίνει το ίδιο. 

Πάντως τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανισθεί στην αγορά αρκετές αυτογονιμοποιούμε ποικιλίες των καρποφόρων που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Μάλιστα αρκετές από αυτές είναι και μικρού μεγέθους και έτσι μπορούν να ευδοκιμήσουν όχι μόνον σε έναν μικρό κήπο αλλά ακόμη και σε γλάστρες στη βεράντα. 

Ενα «μυστικό» για το τέλος: πριν φυτέψουμε ένα γυμνόρριζο δέντρο, βουτάμε τις ρίζες του σε έναν κουβά γεμάτο με νερό και λίγη κοπριά. 

Γίνονται τώρα ΙΑΝ-ΦΕΒ

Τον Ιανουάριο και μέχρι το τέλος του Φεβρουαρίου περίπου, μπορούμε: 

• Να κλαδέψουμε τις θαμνώδεις τριανταφυλλιές που ανθίζουν συνεχώς το καλοκαίρι. 
• Να κλαδέψουμε τις αναρριχώμενες τριανταφυλλιές που ανθίζουν συνεχώς το καλοκαίρι. 

Η διευκρίνιση της περιόδου που ανθίζουν έχει σημασία επειδή οι τριανταφυλλιές (οι «μαγιάτικες» αναρριχώμενες και ορισμένες θαμνώδεις) που ανθίζουν μία φορά το χρόνο, το Μάιο περίπου, δεν κλαδεύονται τώρα αλλά μετά την ανθοφορία. 

Μπορούμε ακόμη: 

• Να κλαδέψουμε τις μουριές.
• Να κλαδέψουμε τις μπουγκανβίλλιες, το αγιόκλημα και τα γιασεμιά στη νότιο Ελλάδα. 
• Να μετακινήσουμε φυλλοβόλα φυτά από ένα σημείο του κήπου σε ένα άλλο. 

Τέλος, η εποχή είναι πολύ καλή για να φυτέψουμε: 

1. Γυμνόρριζες τριανταφυλλιές και 
2. Γυμνόρριζα καρποφόρα δέντρα. 

Τώρα είναι φτηνά! 

Κάκτοι και παχύφυτα, αποκλειστικά

Το εξωτερικό παρτέρι του θερμοκηπίου. 

Οι κάκτοι, τα παχύφυτα γενικότερα, έχουν πολλούς φίλους στην Ελλάδα, εξ άλλου είναι φυτά που ταιριάζουν στο κλίμα που επικρατεί στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Αλλά και σε περιοχές όπου πιθανόν αυτά τα φυτά να «δυσκολεύονταν» από το πολύ κρύο ή ακόμη και από τον καυτό ήλιο (ναι υπάρχει και τέτοιο ζήτημα για μερικά είδη), υπάρχει πάντα η λύση της καλλιέργειας σε γλάστρα. Ετσι είναι πιο εύκολο να προστατεύσει κανείς τα φυτά του. 

Στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Μαρούσι, μέσα στο Κτήμα Συγγρού, βρίσκεται το θερμοκήπιο που φιλοξενεί την συλλογή των παχύφυτων της Ε.Ε.Κ.Α.Π. Δηλαδή της Ελληνικής Εταιρίας Κάκτων και Αλλων Παχυφύτων. Πρόκειται για έναν μικρό αλλά δραστήριο σύλλογο ερασιτεχνών φίλων αυτών των φυτών. Το θερμοκήπιο είναι και αυτό μικρό αλλά ταυτόχρονα καταφέρνει να είναι και πολύ πλούσιο σε περιεχόμενο. Οχι ότι τα μέλη της ΕΕΚΑΠ δεν θα μπορούσαν να γεμίσουν με τα αγαπημένα τους φυτά έναν πολύ μεγαλύτερο χώρο, αλλά αυτός μόνο είναι διαθέσιμος. Και αυτό έγινε εφικτό χάρη στην ευγενική και γενναιόδωρη προσφορά του χώρου από το Ι.Γ.Ε. (Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών) το οποίο εδρεύει στο Κτήμα Συγγρού. 

Το θερμοκήπιο είναι ανοιχτό για το κοινό μόνον λίγες μέρες το χρόνο, όταν έχει εκεί κάποια εκδήλωση η ΕΕΚΑΠ, κάτι που συμβαίνει μόνον 5-6 απ' τις 365 μέρες του έτους. Αρα μία φωτογραφική περιήγηση στο χώρο αυτό είναι μια ευκαιρία για τους αναγνώστες αυτής της ιστοσελίδας να τον γνωρίσουν και αν τους εντυπωσιάσει να πάνε μέχρι το Μαρούσι για να δουν από κοντά τη συλλογή. Οποτε γίνει κάποια εκδήλωση θα υπάρξει έγκαιρη (ελπίζω) ενημέρωση.

Η Opuntia aciculata είναι ένας στενός συγγενής της φραγκοσυκιάς με λαμπερά πορτοκαλί άνθη το Μάιο.

Γενική άποψη του κεντρικού τραπεζιού

Αριόκαρπος δεξιά και αστρόφυτα αριστερά.

Στο κεντρικό τραπέζι

Γενική άποψη του δεξιού τραπεζιού

Γενική άποψη του αριστερού τραπεζιού.

Η συλλογή από λίθωπες και κωνόφυτα. 

Λίθωπας ανθισμένος τον Οκτώβριο. 

Conophytum minimum

Encephalocarpus strobiliphormis

Huernia saudi- arabica 

Θηλόκακτος (Thelocactus sp.)

Gerrardanthus macrorrhizus

Μετά την παγωνιά

Καθώς η θερμοκρασία ανέβηκε, όποια φυτά είχαμε τυλίξει με αντιπαγετικό ύφασμα (φλις), τα ξεσκεπάζουμε. Το ύφασμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά, και σίγουρα θα χρειαστεί επειδή ο χειμώνας είναι ακόμη μπροστά μας. 

Όποια φυτά φέραμε σε εσωτερικό χώρο τα αφήνουμε εκεί που είναι, αν δεν μας ενοχλούν. Διαφορετικά, τα βάζουμε πίσω στη θέση τους. Θα πρέπει όμως να είμαστε σε ετοιμότητα για να τα ξαναμαζέψουμε αν ο καιρός κρυώσει και πάλι. 

Αν τυχόν κάποιο από τα φυτά που έμεινε έξω έπαθε ζημιές από το κρύο, δεν το πειράζουμε καθόλου. Συγκεκριμένα: 

• Δεν του βάζουμε λίπασμα.
• Προσέχουμε πολύ με το πότισμά του. Αν του δώσουμε περισσότερο νερό απ' όσο χρειάζεται κινδυνεύει να χαλάσει. 
• Αν μπορούμε το ψεκάζουμε με κάποιο χαλκούχο φυτοπροστατευτικό για να προλάβουμε προσβολές από μύκητες. 
• Δεν το κλαδεύουμε. Το κλάδεμα θα γίνει αργότερα, την άνοιξη, όταν θα είμαστε σίγουροι σχετικά με το ποιό τμήμα του είναι ζωντανό.

Το πλουμπάγκο είναι από τα φυτά που υποφέρουν από το κρύο. Με την παγωνιά είναι πιθανό ότι πολλά από τα κλαδιά του θα χαλάσουν. Εμείς θα πρέπει να περιμένουμε την άνοιξη για να δούμε ποιά απ' αυτά είναι ζωντανά και ποιά όχι. Πώς τα ξεχωρίζουμε; Στα ζωντανά θα δούμε να φουσκώνουν τα μάτια και να εμφανίζονται νέοι βλαστοί. Τότε πια θα κόψουμε ό,τι είναι ξερό. 

Χιόνια

Αφού χθες και σήμερα, χίονισε ή χιονίζει σε μεγάλος μέρος της Ελλάδας, αυτό εδώ μπορεί να ενδιαφέρει: Κι αν χιονίσει;

Το κλάδεμα της μιμόζας

Θέλει κλάδεμα η μιμόζα; Και βέβαια θέλει. Και υπάρχουν τουλάχιστον τρείς λόγοι για να ασχοληθούμε με αυτή τη δουλειά: 

Με το κλάδεμα βελτιώνεται η εμφάνισή της καθώς γίνεται πιο πυκνή η φυλλωσιά της. 

Πυκνή φυλλωσιά, σημαίνει ότι κινδυνεύει λιγότερο να σπάσει κάποιο κλαδί από κάποιο δυνατό άνεμο. 

Χάρη στο κλάδεμα θα πάρουμε περισσότερα λουλούδια την επόμενη χρονιά. 

Μπορούμε να την κλαδέψουμε όταν είναι ανθισμένη και να φέρουμε το χρώμα και άρωμα των λουλουδιών της μέσα στο σπίτι, γεμίζοντας τα βάζα μας με τα κομμένα κλαδιά. Μπορούμε όμως και να την κλαδέψουμε αμέσως μετά την ανθοφορία, αφήνοντας χρώμα και άρωμα να στολίζουν τον κήπο μας. 

Ό,τι απ' τα δύο και αν διαλέξουμε ο τρόπος κλαδέματος είναι ίδιος και εύκολος:  Πιάνουμε ένα προς ένα τα ανθισμένα κλαδιά και μειώνουμε το μήκος τους κατά το 1/3. Δηλαδή αν το κλαδί που έχει στην άκρη τα κίτρινα λουλούδια είναι 50 εκ. μακρύ, θα το κοντύνουμε 15-20 εκ. περίπου. 

Κάποιος ρώτησε 1. Για το αλεξανδρινό

... για το ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΟ που έχασε τα φύλλα του.  

Έχω ένα αλεξανδρινό, εδώ και ένα χρόνο περίπου. Μόλις το πήρα, πέρυσι, μετά το πέρας των εορτών το μεταφύτευσα σε μια γλάστρα 22 Lit περίπου και το έβαλα στο μπαλκόνι. Το φυτό τα πήγαινε υπέροχα, είχε αναπτυχτεί 1 μέτρο περίπου με πλούσια φύλλωμα και κατά τα τέλη Νοεμβρίου άρχιζαν να βγαίνουν και άνθη. Όμως ένας δυνατός βαρδάρης μου το άφησε χωρίς φύλλωμα . Τώρα το έχω ακόμη στο μπαλκόνι μου αλλά πρέπει, από ότι καταλαβαίνω, να είναι ζωντανό αφού κόβω κλαδί και βγαίνει ασπρός χυμός.

Το ερώτημά μου είναι θα συνέρθει; Τι πρέπει να κάνω για να ξαναβγάλει φύλλωμα;

Β.Τ., Πυλαία Θεσσαλονίκη

Να η απάντηση: 

Το αλεξανδρινό δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα με χαμηλές θερμοκρασίες, κάτω από τους 8-9 ℃ υποφέρει και στο 0 ℃ καταστρέφεται. Επίσης δεν του αρέσουν οι ανεμοδαρμένες θέσεις, ούτε και οι ηλιόλουστες. Η μόνιμη θέση του αλεξανδρινού πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά: να είναι προστατευμένη από το κρύο, τον άνεμο (χειμώνα και καλοκαίρι) και να μην την καίει ο ήλιος το καλοκαίρι. Απ' αυτά τα τρία εσείς πετύχατε τα δύο: η Πυλαία δεν έχει τόσο κρύο όσο άλλα σημεία της Θεσσαλονίκης, βάλατε τη γλάστρα στη σκιά, αλλά δεν τα καταφέρατε με τον άνεμο.Τώρα, έχετε δύο επιλογές : Η πρώτη είναι να μεταφέρετε τη γλάστρα μέσα στο σπίτι σε κάποιο χώρο φωτεινό μακρυά από πηγές θερμότητας (καλοριφέρ, σόμπα, κλιματιστικό). Η δεύτερη είναι να την αφήσετε έξω αλλά να βρείτε κάποιο σημείο προστατευμένο από το κρύο και τον άνεμο όλο το χρόνο και από τον ήλιο το καλοκαίρι. Αν επιλέξετε να αφήσετε τη γλάστρα σε εξωτερικό χώρο, τότε να τυλίγετε αυτήν και το φυτό με αντιπαγετικό φλις τις μέρες που έχει κρύο και αέρα. 

Αντιπαγετικό φλις θα βρείτε σε κέντρα κήπου και φυτώρια. Αυτά για τη θέση, ενώ για τις φροντίδες του κάντε τα εξής: Μην το κλαδέψετε ακόμη, μην βάλετε ακόμη λίπασμα. Ποτίστε όποτε αντιληφθείτε αγγιζοντας το χώμα ότι αυτό είναι στεγνό. Λίπασμα θα δώσετε αργότερα, το Μάρτιο. Μέχρι τότε θα περιμένετε να δείτε ποιό τμήμα του είναι ζωντανό.
Περισσότερα για το αλεξανδρινό θα βρείτε εδώ.

Κάποιος ρώτησε 2. Για το όνομα φυτών.

... ποιά ΦΥΤΑ είναι αυτά; 

Η Δ.Χ. ζήτησε βοήθεια στην αναγνώριση των φυτών που εικόνιζονται πιο κάτω.

Φωτ.1

Φωτ.2

Φωτ.3

Να η απάντηση: 

Στη φωτ.1 εικονίζεται μία μικρόφυλλη αγγελική, στη 2 ένας ελαίαγνος, ανθισμένος μάλιστα και στην 3 ένα βιβούρνο τίνους (λέγεται και ψευδοδάφνη) γεμάτο μπουμπούκια.