Ανθισμένες μαμιλάριες

Στη βεράντα και στην αυλή έχουμε ένα σωρό διαφορετικές μαμιλάριες. Μου φαίνονται όλες ίδιες ή σχεδόν ίδιες αλλά όταν ανθίσουν καταλαβαίνεις ότι πρόκειται για διαφορετικά βοτανικά είδη ή και ποικιλίες. Κάθε άνοιξη γεμίζουν από λουλουδάκια που εμφανίζονται λίγο χαμηλότερα απ’ την κορυφή σχηματίζοντας ένα στεφάνι γύρω από το «σώμα» του φυτού. Όπως φαίνεται στις φωτογραφίες τα λουλούδια έχουν μεγάλη ποικιλία αποχρώσεων. Τα ανθάκια μένουν 7-8 εβδομάδες πάνω στο φυτό. Μετά, στη θέση τους εμφανίζονται μικρές κόκκινωπές κάψες γεμάτες από σποράκια. 

Τα λουλουδάκια δεν είναι χάρτινα, είναι αληθινά (φωτ. Τ.Α.)

Οι μαμιλάριες είναι μικροί κάκτοι που βοτανικά κατατάσσονται στο γένος Mammillaria. Το σχήμα των φυτών είναι κυλινδρικό ή σφαιρικό. Άλλα είδη διακλαδίζονται, βγάζοντας παραφυάδες ενώ άλλα είναι μοναχικά. Τα τελευταία καθώς μεγαλώνουν, διακλαδίζονται με διχοτόμηση της κορυφής τους. Οταν χαθούν τα λουλούδια, αν θέλεις να τις ξεχωρίσεις, πρέπει να παρατηρήσεις το σχήμα, τον αριθμό και το χρώμα των μικρών αγκαθιών τους. Προσωπικά, δεν ασχολήθηκα να μάθω να αναγνωρίζω τα διάφορα είδη, όμως οι φανατικοί τους φίλοι τα καταφέρνουν. Ετσι, στις φωτογραφίες που ακολουθούν δεν αναφέρεται το όνομα του είδους ή της ποικιλίας. Όποιος έχει την υπομονή να τις δει, αμέσως μετά θα βρει τις βασικές οδηγίες για την καλλιέργειά τους. 

Τα λευκά είναι τρίχες και όχι αγκάθια (φωτ. Τ.Α.)

Αυτή η μαμιλάρια έχει πολύ λεπτά και εύθραυστα αγκάθια. Η μεταφύτευσή της θέλει προσοχή για να μη σπάσουν τα αγκάθια. (φωτ. Τ.Α.)  

Καφέ-κόκκινα αγκάθια με μικρό άγκιστρο στην άκρη τους (φωτ. Τ.Α.)

Σφαιρική μαμιλάρια με πολύ πλούσια ανθοφορία (φωτ. Τ.Α.)

Τα πυκνά κοκκινωπά αγκάθια κάνουν τη μαμιλάρια αυτή να δείχνει κόκκινη, ενώ το «σώμα» της είναι πράσινο (φωτ. Τ.Α.)

Σε αυτό το είδος οι παραφυάδες αναπτύσσονται προς το πλάι και έτσι κάποια στιγμή φτάνουν στο σημείο να ακουμπούν στο χώμα της γλάστρας, τότε πια το πότισμα θέλει προσοχή για να μη σαπίσουν τα φυτά. (φωτ. Τ.Α.)

Αγκάθια καφέ σκούρα σχεδόν μαύρα, μάλλον σκληρά (φωτ. Τ.Α.)

Τα αγκάθια εδώ είναι μεγάλα με άγκιστρο στην κορυφή τους (φωτ. Τ.Α.)

Mammilaria vetula ή M. gracilis, το φυτό είναι μικρό αλλά βγάζει πάρα πολλές παραφυάδες και μάλιστα αναπτύσσεται γρήγορα γεμίζοντας τη γλάστρα (φωτ. Μ.Β.)

Συγκριτικά με άλλα είδη μαμιλάριας το συγκεκριμένο έχει μεγάλα άνθη, διαμέτρου 2-3 εκ. 

Τα λουλούδια ανοίγουν σταδιακά και έτσι το φυτό μένει ανθισμένο για πολλές εβδομάδες (φωτ. Τ.Α.)

Πότισμα, μεταφύτευση, λίπασμα, θέση και αντοχή στο κρύο 

Η καλλιέργειά τους είναι μάλλον εύκολη: Δεν τις ποτίζεις ποτέ το χειμώνα. Νερό δίνουμε απ’ τον Μάρτιο ή Απρίλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο, μόνον όταν το χώμα έχει στεγνώσει καλά. Ποτίζοντας αποφεύγουμε να βρέξουμε το φυτό. Για τη μεταφύτευση η καλύτερη στιγμή είναι προς το τέλος της άνοιξης. Αν μεταφυτεύουμε κάθε 2-3 χρόνια στην αμέσως μεγαλύτερη γλάστρα δεν χρειάζεται να δίνουμε λίπασμα. Αν χρειαστεί θα λιπάνουμε μία φορά το χρόνο προς το τέλος της άνοιξης, δίνοντας πολύ αραιή δόση από ειδικό λίπασμα για κάκτους ή για ντομάτες. Η ΕΕΚΑΠ (Ελληνική Εταιρεία Κάκτων και Αλλων Παχύφυτων) συστήνει να βάζουμε σε ηλιόλουστες θέσεις τις μαμιλάριες που έχουν λευκά αγκάθια και σε ελαφριά σκιά όλες τις άλλες. Συμφέρει να τις τοποθετούμε σε σημεία με καλό αερισμό για να αποφύγουμε προβλήματα από τις απαίσιες ψώρες και τα άσχημα κοκκοειδή. Με το κρύο, τουλάχιστον στη νότια Ελλάδα δεν έχουν πρόβλημα, αφού αν το χειμώνα μένουν απότιστες αντέχουν ακόμη και όταν το θερμόμετρο πέσει στο 0 ℃.

Κάκτοι και παχύφυτα για σκιά;

Κάποιος ανώνυμος αναγνώστης του μπλογκ αναζητά «μερικούς κάκτους που να τους αρέσει η σκιά». Οι κάκτοι που προτιμούν συνθήκες μειωμένου φωτισμού είναι λίγοι, όμως υπάρχουν μερικά παχύφυτα που τα καταφέρνουν καλύτερα. 
Να θυμήσω εδώ πως οι κάκτοι είναι μία κατηγορία παχύφυτων. Με άλλα λόγια όλοι οι κάκτοι είναι παχύφυτα όμως όλα τα παχύφυτα δεν είναι κάκτοι. Οι διαφορές μεταξύ τους δεν είναι της παρούσης στιγμής. Στη συνέχεια θα βρει κανείς όρους όπως «φιλτραρισμένο φως» κ.ά., η εξήγηση τους με παραδείγματα βρίσκεται στο τέλος του άρθρου.

Α. Κάκτοι

Εχίνοψη (Echinopsis): προτιμά φιλτραρισμένο φως το καλοκαίρι αλλά ηλιολουστη θέση το χειμώνα.

Εχίνοψη (Echinopsis), φωτ. Τ.Α.

Αστρόφυτο (Astrophytum): προτιμά το δυνατό φως όχι όμως την ηλιόλουστη θέση. 

Αστρόφυτο (Astrophytum), φωτ. Τ.Α.

Αστρόφυτο (Astrophytum), φωτ. Τ.Α.

Κρυπτοσέρεος (Cryptocereus): ευδοκιμεί σε ημισκιερές θέσεις.  

Φερόκακτος (Ferocactus): Πάει καλά σε θέσεις που δέχονται φιλτρταρισμένο φως. 

Υλοσέρεος (Hylocereus) και Σελενισέρεος (Selenicereus): Είναι αναρριχώμενοι κάκτοι με υπέροχα άνθη που προτιμούν την ημισκιά.  

Μαμιλάρια (Mammilaria):Αυτό το γένος κάκτων περιλαμβάνει πάρα πολλά είδη. Χοντρικά, όσα απ' αυτά έχουν πυκνά και λευκά αγκάθια προτιμούν τις ηλιόλουστες θέσεις όλα τα άλλα θέλουν «φιλτραρισμένο ήλιο». 

Υπάρχουν πάρα πολλά είδη μαμμιλάριας, εδώ φαίνονται μόνον δύο απ' αυτά. (φωτ. Τ.Α.)

B. Άλλα παχύφυτα 

Σανσεβιέρα (Sanseviera): αγαπά τη σκιά αλλά έχει πολύ μικρή αντοχή στο κρύο, γι΄αυτό και το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου πρέπει να βρίσκεται σε εσωτερικό χώρο.

Σανσεβιέρα (Sanseviera), φωτ. Τ.Α.

Ζυγοκάκτοι (Zygocactus), Επίφυλλα (Epiphyllum) και Ριψαλίδοψη (Rhipsalidopsis): Στις ελληνικές κλιματικές συνθήκες τα καταφέρνουν σε εξωτερικό χώρο εκτός απ' τις περιόδους παγωνιάς. Τότε χρειάζονται προστασία από το κρύο, δηλαδή θα πρέπει κανείς ή να τα σκεπάσει για λίγες μέρες ή να τα φέρει σε εσωτερικό χώρο για περισσότερες. Αυτά τα παχύφυτα αγαπούν τη σκιά, πάντως το καλοκαίρι δυσκολεύονται με την ξηρή ατμόσφαιρα. Τα λουλούδια τους όμως είναι ωραία και έτσι ισοφαρίζονται οι ... παραξενιές τους. Τα πιο μικρά μπορούν να φυτευτούν και σε κρεμαστές γλάστρες ενώ τα πιο μεγάλα πάνε καλύτερα σε γλάστρες που είναι υπερυψωμένες.

                                              

Αριστερά ένα επίφυλλο και δεξιά ένας ζυγοκάκτος

Κεράκι ή Χόγια (Hoya carnosa): Αναρριχώμενο, που ευδοκιμεί στη σκιά ή την ημισκιά. Κάνει λευκά πολύ αρωματικά άνθη. Χρειάζεται στήριξη έστω από μια αυτοσχέδια πέργκολα. 

Κεράκι ή Χόγια (Hoya carnosa) φωτ. Τ.Α.

Η γαστέρια (Gasteria) και η χαγουόρθια (Haworthia), είναι μικρά παχύφυτα που προτιμούν ημισκιά ή σκιά. 

  

Τρείς διαφορετικές χαγουόρθιες (Haworthia)  και ακριβώς από κάτω , δύο γαστέριες (Gasteria). Φωτ. Τ.Α.

                                                

Δύο λόγια για τη σκιά                                                                                      Οταν μιλάμε για «φιλτραρισμένο φως» εννοούμε μια κατάσταση όπως αυτή που βρίσκουμε στην σκιά ενός δέντρου με αραιή φυλλωσιά ή κάτω από μία καλαμωτή.  

«Δυνατό φως» έχουμε σε μια βεράντα που δεν δέχεται άμεσα το φως του ήλιου αλλά δεν είναι σκοτεινή, αλλιώς λέγεται και διάχυτο ηλιακό φως. 

«Ημισκιερή» είναι μία θέση που δέχεται ήλιο το πρωί αλλά όχι το μεσημέρι και το απόγευμα. 

Κάκτοι και παχύφυτα από το Μεξικό

Η φθινοπωρινή έκθεση της ΕΕΚΑΠ ήταν αφιερωμένη σε φυτά μεξικάνικης καταγωγής. Επόμενο ήταν τα τραπέζια των εκθετών να γεμίσουν από ανθισμένους αριόκαρπους και αγαύες και όχι μόνο. Δείτε μερικές φωτογραφίες από την εκδήλωση. 

Ανθισμένοι αριόκαρποι και μία μαμιλάρια (;) δεξιά. (φωτ. Τ.Α.) 

Cephalocereus senilis. Κάποιοι είπαν ότι ήθελε χτένισμα. (φωτ. Τ.Α.)  

Η Agave schidigera. (φωτ. Τ.Α.) 

Κάποια ποικιλία αθάνατου (Agave americana) με υπέροχα ζωηρά χρώματα. (φωτ. Τ.Α.) 

Η μικρή Agave patonii έχει ήδη γεμίσει τη γλάστρα της με «παιδάκια», (φωτ. Τ.Α.) 

Τα φυτά του θερμοκηπίου ήταν όπως πάντα εντυπωσιακά όμως την παράσταση έκλεβαν οι λίθωπες μια και ήταν σε διάφορα στάδια της ανθοφορίας τους. 

Κάποιος ρώτησε 16. Πώς άλλαξε ο κάκτος;

Ενας αναγνώστης παρατήρησε μια αλλαγή στους κάκτους του: 

«Αρχικά είχα δύο διαφορετικούς κάκτους (κεφάλια στρόγγυλα), ο ένας ξανθός με κίτρινο ψιλό αγκαθάκι και ο άλλος σκούρος με μεγάλο μαύρο σκληρό αγκάθι. Καθώς μεγάλωναν δημιούργησαν νέα μικρά κακτάκια, τα οποία αποκόλλησα και φύτεψα σε διαφορετικά γλαστράκια. Ενα από όλα αυτά τα νέα κακτάκια μεγαλώνοντας έγινε ανοιχτόχρωμος με μεγάλα κίτρινα αγκάθια που δε βγάζει νέα δικά του κακτάκια. Πώς έγινε αυτό και πώς μπορώ να αναπαράγω το νέο είδος κάκτου που δε βγάζει δικούς του απογόνους;»

Ο κάκτος που ονομάζετε «ανοιχτόχρωμο με μεγάλα κίτρινα αγκάθια» μάλλον είναι απόγονος του «ξανθού με κίτρινο μικρό αγκαθάκι». Η διαφορά στο μέγεθος των αγκαθιών είναι πολύ πιθανό να οφείλεται σε διαφορετικές συνθήκες ανάπτυξης ή μπορεί επίσης να είναι χαρακτηριστικό της νεαρής ηλικίας του κάκτου και να αλλάξει αργότερα. Το ότι ο νεότερος κάκτος δεν έδωσε ακόμη νέα μικρά κακτάκια, δεν σημαίνει ότι δεν θα δώσει στο μέλλον. Ισως δεν ήρθε η ώρα ακόμη. 

Πάντως αν, όπως υποψιάζομαι, ο κάκτος για τον οποίο μιλάμε είναι ένας εχινόκακτος (Echinocactus grusonii), τότε να γνωρίζετε ότι το συγκεκριμένο είδος σπάνια δίνει παραβλαστήματα, δηλαδή νέα μικρά κακτάκια. Ο εχινόκακτος πολλαπλασιάζεται σχετικά εύκολα με τα σποράκια που «φτιάχνει» ο ίδιος μετά την ανθοφορία και την καρποφορία του.

Δύο εχινόκακτοι (Echinocactus grusonii) 

Το ότι κάτι συμβαίνει σπάνια δεν σημαίνει ότι είναι απίθανο. Απλώς είναι κάτι που δεν το βλέπουμε συχνά. Όμως αυτό που πραγματικά έχει ελάχιστες πιθανότητες να δει κανείς με τα μάτια του είναι μια μετάλλαξη που οδήγησε σε αλλαγή των χαρακτηριστικών ενός φυτού. Με αυτά θέλω να σας πω ότι δεν άλλαξε ο κάκτος σας. Όμως το πρόβλημα εδώ είναι ότι δεν γνωρίζουμε για ποιό είδος κάκτου μιλάμε ενώ είναι πολλά αυτά που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Μάλιστα αρκετά απ' αυτά είναι σφαιρικά, δηλαδή «κεφάλια στρογγυλά» όπως γράφετε και εσείς. Γι' αυτό, παρακαλώ συγχωρήστε μου όλα αυτά τα «μπορεί, μάλλον, πιθανό» που έγραψα πιο πάνω.    

Κάτω δεξιά ένας εχινόκακτος και αριστερά του ένας φερόκακτος, στο βάθος αριστερά ακόμη ένας σφαιρικό κάκτος (φωτ.Τ.Α.)

Κάποιος ρώτησε 15. Τι έχουν τα κακτάκια;

Κάποιος αναγνώστης έχει πρόβλημα με τους κάκτους του:

«Kαλησπέρα, Είμαι καινούργιος γενικά με το ίντερνετ και με τα μπλογκ και έτσι δεν γνωρίζω καλά που να γράψω και γενικά που να απευθυνθώ. Από τύχη σας βρήκα εδώ μέσα γιατί έψαχνα να βρω τι μπορώ να κάνω για κάποια κακτάκια που έχω εδώ και χρόνια. Ο λόγος λοιπόν είναι ότι ξαφνικά άρχισα να χάνω σίγα σιγά τα κακτάκια μου. Αρχισαν πρώτα να χάνουν το χρώμα τους και ύστερα να μαραίνονται. Με λίγα λόγια δεν θύμιζαν κάτι από κάκτους. Οταν τελικά έβγαλα έναν κάκτο που τον είχα κοντά 20 χρόνια, είδα στη ρίζα του εκατοντάδες μαμούνια. Δεν ξερω ακριβως πως λέγονται αλλά είναι σε μολυβί χρώμα και όταν τα ακουμπάς γίνονται στρογγυλά. Ελπίζω να καταλάβατε ποια είναι. Αν μπορούσατε να με βοηθήσετε θα το εκτιμούσαμε πολύ. 

Ευχαριστώ»

           

Όπως περιγράφετε την κατάσταση φαίνεται ότι μέσα στις γλάστρες με τα κακτάκια υπάρχει υπερβολική υγρασία. Δεν μπορώ να ξέρω όμως αν αυτό οφείλεται σε υπερβολικό πότισμα ή σε κακή στράγγιση της γλάστρας ή ακόμη και στα δύο. Η πρότασή μου είναι, με ένα μολύβι ή ένα ξυλάκι να ξεβουλώσετε τις τρύπες στο κάτω μέρος της γλάστρας και να ποτίζετε μόνον όταν το χώμα είναι τελείως στεγνό. 

Επίσης, αν οι κάκτοι σας είναι χρόνια μέσα στις ίδιες γλάστρες, τότε κάποια στιγμή θα πρέπει να αλλάξετε το χώμα τους. Μπορείτε είτε να τα βάλετε σε μεγαλύτερη γλάστρα είτε να βγάλετε ένα μέρος από το παλιό χώμα και να βάλετε καινούργιο. Ακόμη και τόσο σκληρά φυτά όσο είναι κάκτοι χρειάζονται τροφή που θα τη βρουν στο χώμα. Πάντως όσο τα κακτάκια σας είναι σε κακή κατάσταση αποφύγετε να τους δώσετε κάποιο λίπασμα.  

Κι άλλα άνθη

Στις αρχές Ιουνίου είχα δημοσιεύσει αυτό: Άνθη πάνω σε αγκάθια. Μέσα στις μέρες που πέρασαν το αστρόφυτο (Astrophytum myriostigma) έδωσε ακόμη δύο λουλούδια, καλύτερα αυτή τη φορά. 

Astrophytum myriostigma

Με καθυστέρηση λίγων ημερών άνθισαν και δύο φυτά που αποκτήθηκαν στην τελευταία έκθεση της ΕΕΚΑΠ. Δηλαδή, ένα άλλο αστρόφυτο, το Astrophytum asterias x myriostigma και μία μαμιλάρια. 

Astrophytum asterias x myriostigma

Astrophytum asterias x myriostigma

Μαμιλάρια

Στην 13η Ανοιξιάτικη Έκθεση της ΕΕΚΑΠ

Μάλλον αυτή ήταν μια απ' τις καλύτερες εκθέσεις της ΕΕΚΑΠ (Ελληνική Εταιρεία Κάκτων και άλλων Παχυφύτων), όχι για τον πλούτο τον φυτών που έφεραν τα μέλη όσο για την ποικιλία τους, το μέγεθός τους και την εμφάνισή τους. Το θερμοκήπιο, ανοιχτό όπως πάντα στις εκθέσεις, ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Να μερικές φωτογραφίες από την έκθεση για όσους δεν ήρθαν. 

Απ' το τραπέζι με τα παχύφυτα. 

Crassula marnieriana. (φωτ. Τ.Α.)

Οι λίθωπες (Lithops sp.) τραβούν το μάτι ακόμη και αν δεν είναι ανθισμένοι. (φωτ. Τ.Α.)

Ένα μέρος από το τμήμα των κάκτων. (φωτ. Τ.Α.)

Μία παρόντια, η Parodia microsperma ή  P. aureispina (φωτ. Τ.Α.).

Αυτοί οι κάκτοι με την «περίεργη» κορυφή ανήκουν στο γένος  Melocactus sp. (φωτ. Τ.Α.)

Ένας κάκτος Echinopsis sp. του οποίου το λουλούδι είναι μεγαλύτερο από τον ίδιο τον κάκτο. (φωτ. Τ.Α.)

Ο μάλλον ασυνήθιστος Ortegocactus macdougallii (φωτ. Τ.Α.) 

Ο αριόκαρπος (Ariocarpus sp.) είναι ένας κάκτος ο οποίος στο φυσικό του περιβάλλον εύκολα μπορεί να περάσει απαρατήρητος καθώς είναι χωμένος στο χώμα. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τη γλάστρα. (φωτ. Τ.Α.)

Μια μικρή φωτογραφική περιήγηση στο θερμοκήπιο της ΕΕΚΑΠ θα βρείτε πατώντας, εδώ.