Κάποιος ρώτησε 4. Για την αλόη.

Ο Ν.Μ. από την Κορινθία ζήτησε πληροφορίες σχετικά με το επιστημονικό όνομα της φαρμακευτικής αλόης. 

Να η απάντηση: 

Το όνομα της αλόης

Μια και η αλόη είναι ένα φυτό επίκαιρο λόγω των φαρμακευτικών του ιδιοτήτων είναι ευκαιρία να λύσουμε μία παρεξήγηση σχετική με το όνομά της. Πολλοί άνθρωποι τη ζητούν με το όνομα Aloe vera Miller barbadensis ή με συνδυασμούς αυτών των λέξεων. Όμως κάτι τέτοιο δεν είναι απόλυτα σωστό.  

Το επίσημο όνομα της αλόης σήμερα είναι, Aloe vera. Στα συγγράματα της Βοτανικής αναφέρεται ως Aloe vera (L.) Burm. f. Όπου Aloe είναι το όνομα του γένους, vera το όνομα του είδους και μετά αναφέρονται οι επιστήμονες που ταυτοποίησαν και ταξινόμησαν την φαρμακευτική αλόη στο διεθνές σύστημα ονοματολογίας των φυτών. Το «L.» σημαίνει τον περίφημο Κάρολο Λινναίο (1707-1778) και το Burm. f. τον N. L. Burman (1734-1793). 
Παλιότερα η φαρμακευτική αλόη ονομάζονταν Aloe barbadensis και Aloe vulgaris. Όμως αυτά τα δύο σήμερα θεωρούνται συνώνυμα του κύριου ονόματος του φυτού. Έτσι αν κάποιος θέλει να ζητήσει τη γνήσια φαρμακευτική αλόη δεν έχει παρά να χρησιμοποιεί το κανονικό και σύγχρονο όνομά της, Aloe vera. 

Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύθηκε στο τεύχος 13 του περιοδικού Ερασιτέχνης Κηπουρός και νομίζω ότι εξηγεί ακριβώς πως έχουν τα πράγματα. 

Για αναρτήσεις σχετικές με την αλόη πατήστε,  εδώ

Σχετικά με την ονοματολογία και την ταξινόμηση των φυτών μπορείτε να δείτε εδώ: The International Plant Name Index. 

Αλόη 2. Δενδρώδης αλόη

Η δενδρώδης αλόη (Aloe arborescens) σε σχέση με τη φαρμακευτική (Aloe vera) ήταν πάντα πιο διαδεδομένη στα μέρη μας και ειδικά στη νότιο Ελλάδα. Η διάδοση της δενδρώδους οφείλονταν στην μεγαλύτερη αντοχή της στο κρύο, τα βγάζει πέρα μέχρι το 0° C. Όταν ο υδράργυρος πέσει χαμηλότερα έρχεται η καταστροφή. Όταν η φαρμακευτική έγινε της μόδας η ισορροπία ανατράπηκε. Όμως σήμερα που είναι γνωστό ότι και οι δύο έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες, οι διαφορές μεταξύ τους, στην εμφάνιση και στην ανθεκτικότητα θα παίξουν το ρόλο τους σίγουρα για την επιλογή μας.

Η δενδρώδης αλόη γίνεται ένας θάμνος με ύψος 1 μ. και διάμετρο ... ανεξέλεγκτη, αν δεν την περιορίζουμε με κάποιο τρόπο. Στη νότιο Ελλάδα, σε περιοχές που το θερμόμετρο δεν πέφτει κάτω από το 0° C, θα γίνει τεράστια. Για τη ζέστη και την ξηρασία του καλοκαιριού δεν συζητάμε, γιατί δεν την προβληματίζουν. Στα βόρεια είναι καλύτερα να την έχουμε σε γλάστρα που θα μεταφέρουμε σε εσωτερικό (φωτεινό) χώρο το χειμώνα. Εκεί που το χιόνι και ο παγετός είναι κάτι σπάνιο αλλά όχι απίθανο, συμφέρει να έχουμε δενδρώδεις αλόες τόσο στο χώμα όσο και σε γλάστρες. Ετσι, αν κάποιο χειμώνα πάθει κάτι η αλόη του κήπου θα έχουμε έτοιμο τον αντικαταστάτη της. Πάντως το κρύο του χειμώνα τις κάνει πιο όμορφες καθώς τα φύλλα τους κοκκινίζουν. Μέσα στις ατραξιόν της είναι τα άνθη. Εμφανίζονται προς το τέλος της άνοιξης και μοιάζουν με μεγάλα και χοντρά, πορτοκαλί στάχια. 

Από το έδαφος δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις αρκεί να στραγγίζει καλά. Γι’ αυτό αν τη βάλουμε στον κήπο ανακατεύουμε και 2-3 φτιαριές ελαφρόπετρα στο έδαφος γύρω της. Στη γλάστρα, μπορούμε να τη βάλουμε σε μείγμα χώματος για κάκτους με κοινό χώμα κήπου σε αναλογία 1:1, μαζί με λίγη ελαφρόπετρα. Φυτεύουμε σε ηλιόλουστες θέσεις. Ποτίζουμε πολύ αραιά το χειμώνα, ίσως και μια φορά το μήνα ή και λιγότερο. Τον υπόλοιπο καιρό δίνουμε νερό μόνον όποτε το χώμα είναι εντελώς στεγνό. Δίνουμε λίπασμα ειδικό για κάκτους ή «λίπασμα για ντομάτες» μια φορά το χρόνο σε πολύ αραιή δοσολογία. Πιο αραιή απ’ ό,τι συστήνει η συσκευασία του λιπάσματος. 

Για τη φαρμακευτική αλόη (Aloe vera) δείτε: Φαρμακευτική αλόη

Για το κλάδεμα της δενδρώδους αλόης δείτε: Κλάδεμα αλόης. 

Αλόη 1. Φαρμακευτική αλόη

Λίγο χρόνια πριν αλόη στο σπίτι ή στον κήπο είχαν σχεδόν μόνον όσοι ασχολούνταν με τα παχύφυτα ειδικά, κάποιοι μερακλήδες της κηπουρικής και ελάχιστοι γνώστες των φαρμακευτικών ιδιοτήτων της. Όμως από τότε που αυτές έγιναν ευρέως γνωστές, «γέμισε ο τόπος αλόες». 

Οι περισσότεροι όταν αναφέρονται στην αλόη, εννοούν την φαρμακευτική, με την επιστημονική ονομασία, Aloe vera. Όμως δεν είναι η μόνη που έχει χυμό με φαρμακευτικές ιδιότητες επειδή το ίδιο ισχύει και για την δενδρώδη αλόη (Aloe arborescens). 

Η φαρμακευτική αλόη 

Είναι ένα μικρό φυτό, χωρίς κορμό με τα φύλλα να ξεκινούν απ’ τη βάση του φυτού. Αυτά φτάνουν σε ύψος τα 20-25 εκ. και το στέλεχος του κίτρινου λουλουδιού της φτάνει ακόμη και το 1 μ. σε ύψος. Το φυτό έχει πρακτικά απεριόριστη διάμετρο μια και βγάζει συνέχεια παραφυάδες στο πλάι με τις οποίες και πολλαπλασιάζεται. Τα άνθη εμφανίζονται το καλοκαίρι. 

Προτιμά θέσεις με νότια έκθεση, οπωσδήποτε προστατευμένες από το κρύο επειδή δεν τα πάει καλά με αυτό. Το όριο αντοχής της είναι οι 4 °C. Οταν ο υδράργυρος πέσει χαμηλότερα αρχίζουν τα προβλήματα. Μ’ άλλα λόγια, χαλάει. Με τέτοια χαρακτηριστικά η γλάστρα είναι ιδανική για την καλλιέργειά της αφού αν κάνει κρύο, την μεταφέρουμε σε εσωτερικό χώρο ή τη σκεπάζουμε προσωρινά με φλις κηποτεχνίας (αντιπαγετικό ύφασμα). Αν θέλουμε να κάνει μεγάλα φύλλα, τοποθετούμε τη γλάστρα είτε σε ημισκιερή θέση ή κάπου θα έχει ήλιο μόνο τη μισή μέρα. Στις εντελώς ηλιόλουστες τα φύλλα γίνονται μικρότερα. Το χώμα που θα της βάλουμε δεν έχει μεγάλη σημασία, αρκεί να στραγγίζει καλά. Δηλαδή, βάλτε της ακόμα και κοινό χώμα κήπου αρκεί να το εμπλουτίσετε με λίγη ελαφρόπετρα.  Λίπασμα μπορούμε να της δώσουμε μια φορά το χρόνο, κάποια μέρα του Μαΐου. Χρησιμοποιούμε είτε ειδικό σκεύασμα για κάκτους είτε κάποιο για ντομάτες. 

Ποτίζουμε μόνον όταν η γλάστρα είναι τελείως στεγνή, όποτε γίνει αυτό. Όμως όσοι χρησιμοποιούν τον χυμό της θα πρέπει να ποτίζουν λίγο πιο συχνά για να αυξάνεται η περιεκτικότητα των φύλλων σε αυτόν. 

Ο χυμός αυτός περιέχει βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, σάκχαρα και άλλες ουσίες και ενώ ήδη χρησιμοποιείται από βοιομηχανίες καλλυντικών και τροφίμων, δεν έχει ολοκληρωθεί η μελέτη των ιδιοτήτων του.  

Μια παρεξήγηση για το όνομα

Σήμερα το επίσημο όνομα της αλόης είναι Aloe vera· και με επιστημονική ακρίβεια είναι: Aloe vera (L.) Burm. f. Τα ονόματα,  Aloe barbadensis και Aloe vulgaris, είναι παλιότερες ονομασίες του ίδιου φυτού και σήμερα θεωρούνται συνώνυμά του. Δήλαδη το όνομα Aloe vera Miller barbadensis, που χρησιμοποιούν κάποιοι οφείλεται μάλλον σε παρεξήγηση. 

Για τη δενδρώδη αλόη δείτε: Δενδρώδης αλόη