Τρίτη 17 Δεκεμβρίου 2013

Πότε ανθίζει η αζαλέα ... κανονικά;

Για τον πολύ κόσμο η αζαλέα είναι ένα από τα ανθισμένα φυτά των Χριστουγέννων και των μαιευτηρίων. Στην πραγματική ζωή όμως, φυσιολογικά δηλαδή, αυτή δεν ανθίζει ούτε τα Χριστούγεννα ούτε όποτε επισκεπτόμαστε ένα μαιευτήριο. Οι ολάνθιστες αζαλέες που βρίσκουμε στην αγορά απ’ τα μέσα του φθινόπωρου μέχρι τα μέσα της άνοιξης περίπου, είναι «φορτσαρισμένες». Δηλαδή οι καλλιεργητές τις υποβάλλουν σε ειδικές συνθήκες έτσι ώστε να έτοιμες για τις άφθονες ονομαστικές και άλλες γιορτές που έχουμε από το Νοέμβριο μέχρι και τον Ιανουάριο. 

Αζαλέα
Αζαλέα φωτογραφημένη κάποιον Μάιο (φωτ. Τ.Α.)

Οσοι έχουν στον κήπο ή στη βεράντα τους μία αζαλέα ξέρουν καλά ότι θα δουν τα λουλούδια της κάποια στιγμή μέσα στην άνοιξη, απ’ το Μάρτιο μέχρι το Μάιο περίπου. Θα μείνουν έτσι για 5-6 εβδομάδες περίπου αν δεν έρθει καμιά ξαφνική και πρόωρη ζέστη που θα αναγκάσει τα άνθη να πέσουν νωρίτερα. Αν λοιπόν αυτή την περίοδο (είτε λόγω ... εορτών, είτε λόγω ... μαιευτηρίου) βρεθήκατε να έχετε μια αζαλέα τότε να ξέρετε ότι, πρώτον, προφανώς δεν θα βγάλει νέα άνθη την άνοιξη που έρχεται και δεύτερο ότι μπορεί να της χρειαστούν 1-2 χρόνια για να συνέλθει και ανθίζει στην ώρα της. 

Αζαλέα
Αζαλέα φωτογραφημένη στις αρχές Μαρτίου (φωτ. Τ.Α.)

Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013

Ερασιτέχνης Κηπουρός 20

Από την Παρασκευή 6 Δεκεμβρίου βρίσκεται στα περίπτερα το νέο τεύχος του Ερασιτέχνη Κηπουρού

   

Μαζί του θα βρείτε το καθιερωμένο πια δωράκι του τέλους της χρονιάς. Δηλαδή το ημερολόγιο της επόμενης. Το 2015 για τον Ερασιτέχνη Κηπουρό είναι αφιερωμένο στους καρπούς. 


Διαβάστε στο κυρίως τεύχος: 
Τα μυστικά της λεμονιάς
Πανσέδες
Καρότο
Μπιζέλι
Μαόνια
Ναντίνα
Στατική
Αλυσοπρίονα
και άλλα πολλά

Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2013

Χριστουγεννιάτικο έλατο για τη βεράντα;

Τα έλατα δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν μέσα σε γλάστρες, ακόμη και στις πιο μεγάλες. Αν όλες οι άλλες συνθήκες (κλίμα, χώμα, πότισμα) είναι ιδανικές θα μπορέσουν να επιβιώσουν αλλά δεν πρόκειται να γίνουν μεγάλα. Με αυτά τα δεδομένα αν κάποιος θέλει να στολίσει τα Χριστούγεννα ένα ζωντανό έλατο με ρίζες στη βεράντα του θα πρέπει κάποια στιγμή, όταν περάσουν οι γιορτές να το φυτέψει στον κήπο του. Διαφορετικά πρέπει να ψάξει για άλλα είδη φυτών. 


Κεφαληνιακό έλατο
Κεφαλληνιακά έλατα σε γλάστρες (φωτ. Τ.Α.)

Γενικά τα κωνοφόρα, και όχι μόνο τα έλατα, δυσκολεύονται στις γλάστρες. Μεταξύ των πιο βολικών για αυτό το σκοπό είναι κάποια είδη βολικά είναι κάποια είδη τούγιας που δεν γίνονται τεράστια όπως είναι η Thuya occidentalis Smaragd (ή Emeraude) και η Thuya orientalis Aurea Nana. Και τις δύο τις βρίσκουμε εύκολα σε φυτώρια, την πρώτη την αναζητούμε με το όνομα «τούγια έμεραλντ» και την δεύτερη με το «τούγια αουρέα νάνα». 


Τούγια
Τούγια (φωτ. Τ.Α.)

Πέραν αυτών υπάρχουν ένα σωρό άλλα φυτά που γίνονται μεγάλα, ευδοκιμούν σε γλάστρες, μπορούν να στολιστούν και είναι αειθαλή. Η Δάφνη του Απόλλωνα είναι ένα απ' αυτά. Η καμέλια γίνεται και αυτή μεγάλη μέσα σε μια μεγάλη γλάστρα και αν έχει σκιά το καλοκαίαι ο χώρος που θα τη βάλουμε, τότε θα ευδοκιμήσει. Στη νότιο Ελλάδα, κάποιο εσπεριδοειδές μπορεί να γίνει πολύ καλό σε γλάστρα και να δίνει και καρπούς. 


Καμέλια
Μια υπέροχη καμέλια μέσα σε μια άθλια γλάστρα. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη την 1η Ιανουρίου και η καμέλια είναι ολάνθιστη. (φωτ. Τ.Α.)

Με άλλα λόγια αν δεν μπορούμε να έχουμε ένα πραγματικό, γνήσιο και αληθινό έλατο στη βεράντα μας υπάρχουν πολλά άλλα φυτά που μπορούν να το αντικαταστήσουν με επιτυχία. 

Δείτε ακόμη σχετικά με το έλατο: 
Κλαδεύεται το έλατο;
Φυσικό έλατο με ρίζες. 
Φυσικό έλατο κομμένο. 
Γιατί πέφτουν οι βελόνες του ελάτου;

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2013

Φυσικό έλατο με ρίζες

Εκτός από κομμένα έλατα βρίσκουμε στην αγορά και έλατα μέσα σε γλάστρες. Είναι φυτά που έχουν ρίζες και μπορούν μετά τις γιορτές να φυτευτούν στο χώμα του κήπου και να μεγαλώσουν εκεί. Πριν επιλέξτε κάτι τέτοιο σιγουρευτείτε ότι το κλίμα της περιοχής σας είναι κατάλληλο για το έλατο. 
Τα έρριζα έλατα που βρίσκουμε στην αγορά είναι συνήθως τα δύο είδη ελάτου της χλωρίδας μας, δηλαδή το έλατο της Κεφαλονιάς (Abies cephalonica) και το μακεδονικό έλατο (Abies borisii-regis). Αμφότερα ευδοκιμούν σε έδαφος με άριστη στράγγιση. Επομένως, εκεί που πρόκειται να φυτέψουμε το έλατό μας σκάβουμε έναν μεγάλο λάκκο και ανακατεύουμε στο χώμα που βγάλαμε 2-3 φτιαριές ελαφρόπετρα. Βάζουμε το έλατο στη θέση του και γεμίζουμε το λάκκο με το χώμα που είναι πια εμπλουτισμένο με ελαφρόπετρα. 


Abies
Κεφαλονίτικο έλατο σε κήπο στη βόρεια Αττική. Τα τεράστια γιούκα το προστατεύουν από τους ξερούς και ζεστούς νοτιάδες (φωτ. Τ.Α.)
Οσον αφορά στην καταλληλότερη θέση, αυτή πρέπει να είναι σκιερή ή ημισκιερή και με βορινή έκθεση. Τα έλατα όσο είναι μικρά δεν αγαπούν τον ήλιο και δεν έχουν πρόβλημα με το κρύο του χειμώνα. Αντιθέτως, η καλοκαιρινή ζέστη σε συνδυασμό με την ξερή ατμόσφαιρα πολλών περιοχών της νότιας Ελλάδας δεν τα ευνοεί καθόλου. 


Abies
Σε πρώτο πλάνο μακεδονικό έλατο στον Βοτανικό Κήπο Σταυρούπολης στη Θεσσαλονίκη (φωτ. Δ.Α.)
Αν έχετε σκοπό να το κρατήσετε μέσα σε γλάστρα, να ξέρετε ότι θα δυσκολευτείτε. Ο περιορισμένος χώρος της δεν είναι ό,τι καλύτερο για κανένα έλατο. Τέλος, αν επιλέξετε κομμένο έλατο ας γνωρίζετε ότι δεν υπάρχει περίπτωση να το βάλουμε στο χώμα και να ριζώσει. 

Διαβάστε ακόμη σχετικά με τα έλατα: 
Γιατί πέφτουν οι βελόνες του έλατου;
Χριστουγεννιάτικο έλατο για τη βεράντα.
Φυσικό έλατο κομμένο.
Κλαδεύεται το έλατο; 

Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2013

Φυσικό έλατο κομμένο

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν πως είναι αντι-οικολογικό να στολίζεις το σπίτι σου τα Χριστούγεννα με κομμένα έλατα. Αυτό είναι λάθος. 
Τα έλατα που έρχονται στις πόλεις για να μπουν μετά στα σπίτια μας προέρχονται από φυτείες ελάτων στην ορεινή Χαλκιδική κατά κανόνα. Δεν είναι «άγρια», αυτοφυή έλατα. Καλλιεργούνται όπως και οι τριανταφυλλιές από τις οποίες οι παραγωγοί κόβουν τριαντάφυλλα και τα δίνουν στα ανθοπωλεία.  


Ελατα καλλιεργούμενα (φωτ.Δ.Α.)
Φυτεία ελάτων στον Χολομώντα της Χαλκιδικής (φωτ.Δ.Α.)
Στις αρχές του Δεκεμβρίου οι καλλιεργητές έλατων κόβουν όσα πιστεύουν ότι θα πουλήσουν και τα φέρνουν στις πόλεις. Στο χωράφι, ό,τι έμεινε από το κομμένο έλατο αναβλαστάνει για να δώσει ένα καινούργιο δέντρο μετά από μερικά χρόνια. 


Κομμένο φυσικό έλατο
Το φυσικό έλατο μυρίζει υπέροχα (φωτ.Τ,Α.)
Από τη στιγμή που δεν είναι αντι-οικολογικό να στολίζεις τα βάζα σου με τριαντάφυλλα, φρέζιες ή άλλα λουλούδια που έκοψες απ' τον κήπο ή αγόρασες από το ανθοπωλείο δεν καταλαβαίνω γιατί είναι αντι-οικολογικό να κόβεις έλατα. 
Αγοράζοντας κομμένα φυσικά έλατα δεν κάνουμε κανένα κακό στο περιβάλλον. 

Τρίτη 3 Δεκεμβρίου 2013

Κόκκινη βερβερίδα

Αρκετά με τα αυτοκίνητα είναι ώρα να γυρίσουμε στους κήπους και τα φυτά. Και η επιστροφή ξεκινά με έναν θάμνο που «σπάει» τους κανόνες. 

Βερβερίδα
Βερβερίδα (Berberis thunbergii Atropurpurea) σε πάρκο της Καστοριάς (φωτ. Τ.Α.)  
Συνήθως οι μπορντούρες σχηματίζονται από αειθαλείς θάμνους, όπως το λιγούστρα, ο πυξός, τα διάφορα βιβούρνα και πολλά άλλα είδη. Ομως πουθενά δεν υπάρχει κάποιος «νομός», γραπτός ή άγραπτος που να υπαγορεύει κάτι τέτοιο. Υπάρχουν φυλλοβόλοι θάμνοι που μπορούν να φτιάξουν εντυπωσιακές μπορντούρες και σίγουρα η βερβερίδα είναι μεταξύ των καλύτερων για αυτή τη δουλειά. Οχι πως δεν μπορεί να «σταθεί» ανάμεσα σε άλλους θάμνους ή ακόμη και ολομόναχη μέσα σε μια πράσινη επιφάνεια. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει.

Βερβερίδα
Βερβερίδα (Berberis thunbergii Atropurpurea) παρέα με ένα δεντρολίβανο. Ο συνδυασμός δεν είναι κακός, όμως  όποιος τα φύτεψε μαζί δεν υπολόγισε πόσο μεγάλα θα γίνουν και έτσι σήμερα οι δύο θάμνοι δείχνουν ... μπερδεμένοι (φωτ. Τ.Α.)
Ολα αυτά τα πετυχαίνει κυρίως χάρη στο πορφυρό φύλλωμά της και τη συνολική μορφή της και δευτερευόντως χάρη στα κίτρινα ανοιξιάτικα λουλουδάκια της. Οι άλλες ατραξιόν της είναι, οι κόκκινοι καρποί που ακολουθούν τα άνθη και διατηρούνται για πολλούς μήνες και το λαμπερό κόκκινο χρώμα που αποκτούν τα φύλλα για λίγες μέρες το φθινόπωρο. Μετά πέφτουν και απομένει ένας θάμνος με πυκνή κόμη από λεπτά, πορφυρά και αγκαθωτά κλαδιά. 

Βερβερίδα
Μικρή μπορντούρα με χιονισμένες βερβερίδες (Berberis thunbergii Atropurpurea). 
Η πιο διαδεδομένη βερβερίδα στην αγορά είναι η Berberis thunbergii Atropurpurea, λιγότερο διαδεδομένη είναι η Berberis ottawensis Superba. Η πρώτη αποκτά ύψος και διάμετρο 3-4 μ. ενώ η δεύτερη είναι ψιλολιγνη αφού γίνεται 2-3 μ. ψηλή με τη μισή διάμετρο. Αμφότερες αντέχουν πολύ στο κρύο, αναπτύσσονται σε όλα τα εδάφη, δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε πότισμα και δεν θα σας απασχολήσουν με εχθρούς και ασθένειες. Κλαδεύουμε τη βερβερίδα μόνον αν θέλουμε να αποκτήσει κάποιο σχήμα. Μάλιστα αυτή η δουλειά γίνεται νωρίς την άνοιξη. Διαφορετικά την αφήνουμε να αποκτήσει τη φυσική μορφή της. 

Βερβερίδα
Οι κόκκινοι καρποί της Berberis ottawensis Superba
το χειμώνα. (Φωτ. Τ.Α.) 
Βερβερίδα
Η Berberis ottawensis Superba προς το τέλος
του καλοκαιρού (φωτ. Τ.Α.)

Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2013

Αυτοκίνηση

Στο δεύτερο αυτό δοκίμιό του για την κουλτούρα της αυτοκίνησης, ύστερα από τον Αυτοκίνητο κόσμο (ύψιλον/βιβλία, 2009), ο Ηλίας Καφάογλου ασχολείται με την ιστορία της ελληνικής αυτοκίνησης, από τον ίππο στην ιπποδύναμη, και την εξέλιξή της από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι τις παραμονές του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου. Μπορεί, έτσι, να διερευνηθεί μέσα από τόπους και διαδρομές απρόβλεπτες: 

Πόσα αυτοκίνητα κυκλοφορούσαν το 1907 ή το 1930 στην Αθήνα; 
Πότε έγινε στην Ελλάδα η πρώτη διάβαση πεζών; 
Πότε τοποθετήθηκαν τα πρώτα φανάρια; 
Πού κατασκευάστηκε το πρώτο ελληνικό αυτοκίνητο; 
Γιατί δεν έγινε στη χώρα μας εργοστάσιο της Φορντ; 
Γιατί η Ελλάδα δεν έγινε αυτοκινητιστικώς… αγνώριστη, σε μια χώρα που ο Βενιζέλος επιδίωξε να την κάνει «αγνώριστη»; 
Ποιο ρόλο έπαιξε η αυτοκίνηση στον έλεγχο του δημόσιου χώρου στην πόλη, δεδομένου ότι κάθε συζήτηση για την αυτοκίνηση είναι, εντέλει, μια συζήτηση πολιτική; 

Μπορεί, επίσης, να εξιστορηθεί μέσα από τις ιστορίες των πραγματικών πρωταγωνιστών: 
Ποιος ήταν ο Αλέξανδρος Μπαχάουερ; 
Σε ποιον ανήκει το αυτοκίνητο με αριθμό κυκλοφορίας 4444;
Πώς υποδέχθηκε η Πιπίτσα το γρηγοριανό ημερολόγιο; 
Ποια είναι «η κυρία με τη Ρολλς»; 
Πώς ο Κώστας Καρυωτάκης έφτασε «προ της αγχόνης»; 
Γιατί ο Οδυσσέας Ελύτης «τρώει τα χιλιόμετρα»; 
Ποιος ήταν ο Αντώνιος Σταθάτος; 
Τι πίστευε για την αυτοκίνηση ο Ελευθέριος Βενιζέλος; 
Πώς τη διαχειρίστηκε ο Ιωάννης Μεταξάς; 
Τι κοινό έχουν ο Ανδρέας Εμπειρίκος και ο Μάριο Βίττι; 

Τέλος, μπορεί να ανιχνευθεί μέσα από τους εθνικούς, κοινωνικούς, αλλά και αθλητικούς αγώνες: 
Ποιο ρόλο έπαιξε η χρήση του αυτοκινήτου εν πολέμω στη διάδοση της αυτοκίνησης; 
Τι έκαναν στους Βαλκανικούς πολέμους οι «φίφτυ-του»; 
Γιατί ο Ελληνικός Στρατός δεν έπρεπε να προχωρήσει προς την Άγκυρα; 
Πώς συνέβαλε στο μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας η ανάπτυξη της αυτοκίνησης; 
Πώς βοήθησε η χρήση του αυτοκινήτου στην ανάπτυξη της οικονομίας; 
Πότε εμφανίστηκε η ΕΛΠΑ; 
Πότε έγινε το πρώτο ράλυ στη χώρα; 

Αυτά και άλλα ερωτήματα διερευνά και απαντά ο συγγραφέας αξιοποιώντας πρωτογενές αρχειακό υλικό, πρωτογενείς πηγές και πλούσια βιβλιογραφία σε αυτό το εκτενές δοκίμιο για την ιστορία της ελληνικής αυτοκίνησης και τη δεξίωσή της από την κοινωνία, μια διαδρομή μέσω λεωφόρων και ατραπών. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται συνεντεύξεις, με τον Χρήστο Βαλασόπουλο («Μπούμπη»), τον Βασίλη Δεσποτόπουλο, τον Μανώλη και τον Παύλο Κοντέλλη, τον Δ. Σαρακάκη, τον Γ. Ραπτόπουλο, μεταξύ άλλων, Επίμετρο και αναλυτικές βιβλιογραφικές σημειώσεις. 

Ηλίας Καφάογλου           EΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΗ, 1900-1940 Άνθρωποι, δρόμοι, οχήματα, αγώνες                                ύψιλον/βιβλία, 2013 


Δεκέμβριος. Γίνονται τώρα

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Μια και οι εργασίες στον κήπο λιγοστεύουν αυτό το μήνα, είναι καλή ευκαιρία να συντηρήσουμε τα εργαλεία. Το κλαδευτήρι πρέπει να λυθεί, να καθαριστεί και να ακονιστεί. 

Από τα μέσα Δεκεμβρίου και για όλο το χειμώνα θα βρίσκουμε στην αγορά γυμνόρριζα καρποφόρα δέντρα για να φυτέψουμε. Η τιμή τους είναι σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με αυτά που πωλούνται ριζωμένα μέσα σε γλάστρες. Τώρα μπορούμε να επιλέξουμε τις θέσεις φύτευσης και τις ποικιλίες που θα αγοράσουμε.

Τα ελαιόδεντρα κλαδεύονται μετά την συγκομιδή. Μετά το κλάδεμα ένας ψεκασμός με κάποιο χαλκούχο σκεύασμα θα προστατεύσεις τα δέντρα από μύκητες. 
Ροδακινιές και νεκταρινιές χρειάζονται αυτή την εποχή έναν ψεκασμό με χαλκούχα και πάλι, για προστασία από τον εξώασκο και το κορύνεο. Δύο μύκητες που δείχνουν προτίμηση στα καρποφόρα αυτά. 

Μαζεύουμε από τα δέντρα και το έδαφος όσους καρπούς βρίσκουμε εκεί. Η καθαριότητα είναι πολύ σημαντική για την υγεία των φυτών μας. 

Σταματάμε κάθε είδος λίπανσης σε κάκτους και άλλα παχύφυτα. Επίσης μειώνουμε το πότισμα στο ελάχιστο απαραίτητο. 

Αν το χώμα δεν είναι υγρό και λασπωμένο μπορούμε να κάνουμε ένα βαθύ σκάλισμα στο παρτέρι που θα φιλοξενήσει τα λαχανικά την ερχόμενη άνοιξη. 

Στη βόρειο Ελλάδα ο χειμώνας έχει ήδη φτάσει. Στην υπόλοιπη είναι προ των πυλών. Μεταφέρουμε σε θέσεις προστατευμένες από το κρύο όσα φυτά είναι ευαίσθητα, όπως είναι η γαρδένια, το νυχτολούλουδο και άλλα. Αναζητούμε το αντιπαγετικό φλις που χρησιμοποιήσαμε πέρσι για να μην το ψάχνουμε την τελευταία στιγμή. Αν δεν βρίσκουμε ας πάμε να αγοράσουμε λίγο καινούργιο. Πάντως στην ανάγκη, θα τυλίξουμε τα ευαίσθητα φυτά που δεν μεταφέρονται με ό,τι βρούμε, ακόμη και παλιές κουβέρτες. 

Στο λαχανόκηπο του χειμώνα θα βάλουμε αντίδια, ρεβύθια, σκόρδα, λάχανα. 

Απλώνουμε χωνεμένη κοπριά η κομπόστ γύρω από τα δέντρα και τους θάμνους. 

Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013

Αλλαγή εικόνας

Το φθινόπωρο είναι εδώ και οι κατιφέδες στην αρχική σελίδα του μπλογκ έπρεπε να φύγουν. Στη θέση τους μερικά άνθη γυνέριου. Κατά τη γνώμη μου, το γυνέριο (Cortaderia selloana) είναι ένα φυτό φθινοπωρινό και χειμωνιάτικο. 
Διαβάστε για αυτό πατώντας, εδώ

Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2013

Ξύλα για το αυτοκίνητα


Η ομιλία μου στην ημερίδα «100 χρόνια αυτοκίνηση στην Ελλάδα, 1913-2013» που έγινε την Τρίτη 19 Νοεμβρίου 2013, στο Hellenic Motor Museum, στην Αθήνα. Φυσικά, έχω κάνει κάποπιες μικρές ώστε να διαβάζεται ευκολότερα, από όποιον έχει την απαραίτητη υπομονή. Η ομιλία αποτελεί περίληψη του κειμένου που περιέχεται στα επίμετρα του βιβλίου του Ηλία Καφάογλου, «Ελληνική Αυτοκίνηση 1900 - 1940. Ανθρωποι, δρόμοι, οχήματα, αγώνες», των εκδόσεων Υψιλον.    


ΞΥΛΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ 

Οταν ο Ηλίας Καφάογλου με ρώτησε τι ξέρω για την οξυά τη βελανιδιά και κάποια άλλα δέντρα νόμισα προς στιγμήν ότι κάτι του συμβαίνει. Εχει κήπο στο σπίτι του. Αλλά πιστεύω πως για αυτόν ο κήπος είναι μόνον ένας χώρος που διασχίζει κανείς για να φτάσει στην εξώπορτα, ενώ τα δέντρα είναι κάτι πράγματα από ακατέργαστο ξύλο που -καλώς- βρίσκονται πάνω στα βουνά και -κακώς- μπορεί να βρεθούν δεξιά και αριστερά από δρόμους όπου τρέχουν αυτοκίνητα. Χρειάστηκε να μου εξηγήσει τη σχέση ξυλείας και αυτοκινήτου για να ασχοληθώ με το θέμα. Εξ άλλου μου αρέσουν τόσο τα αυτοκίνητα όσο και τα δέντρα. 

Ηθελα ο τίτλος της ομιλίας μου να είναι ΞΥΛΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ, όμως αυτό θα ήταν παραπλανητικό. «Ξύλο» για χάρη του αυτοκινήτου έχουμε μέχρι και σήμερα ενώ στην πραγματικότητα η ξυλεία έπαψε να είναι δομικό υλικό της κατασκευής αυτοκινήτων από τα τέλη της δεκαετίας του ’30. Κάποια στιγμή, έγινε υλικό πολυτελείας και το βρίσκουμε ακόμη και σήμερα σε ορισμένα πολύ ακριβά μοντέλα αυτοκινήτων. 

Πάμε όμως πίσω στο ξεκίνημα της αυτοκίνησης. Τότε οι μόνοι άνθρωποι που είχαν την εμπειρία και την τεχνολογική υποδομή για την κατασκευή ενός αμαξώματος ήταν φυσικά οι αμαξοποιοί. Μια ματιά στα πρώτα αυτοκίνητα φτάνει για να καταλάβει κανείς πως για τους αμαξοποιούς το μόνο που άλλαζε ήταν η κινητήρια δύναμη. Αντί να βάζουν τα άλογα μπροστά από την άμαξα όπως έκαναν για αιώνες τα έβαζαν μέσα σε αυτήν, υπό μορφή κινητήρα, φυσικά. 

Ετσι, διάφορα παλιά εγχειρίδια αμαξοποιίας είναι μια καλή πηγή για να μάθουμε τα είδη ξυλείας που χρησιμοποιούνταν τότε. Το Ονοματιστικόν του εν τω στρατώ υλικού, ένα βιβλίο του 1932, που συνέταξε η Διεύθυνση Πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ξυλεία μια και το Πυροβολικό έδινε βάρος σε τέτοια ζητήματα αφού κάπως έπρεπε να ρυμουλκηθούν τα πυροβόλα του. 

Τα ξύλα που χρησιμοποιούνταν στην αμαξοποιία ήταν κατά κύριο λόγο τα εξής: καραγάτσι, οξυά, δρυς, λευκό και δεσποτάκι. 

Το καραγάτσι προέρχεται από την φτελιά, 
η οξυά από το ομώνυμο δέντρο, 
η δρυς από την βελανιδιά, 
η λευκή ξυλεία είναι προϊόν του πεύκου και του ελάτου,
το δεσποτάκι παράγεται από τον φράξο ή μελία. 

Σε εκείνες της πρώτες δεκαετίες της αυτοκίνησης οι αμαξοποιοί, είτε εμπειρικά είτε κατόπιν μετρήσεων, γνώριζαν καλά ότι τα ξύλα αυτά ικανοποιούσαν τις απαιτούμενες τεχνικές προδιαγραφές. Δεν θα σας φάω την ώρα με αριθμούς για τεχνικά χαρακτηριστικά των διαφόρων ειδών ξύλου που χρησιμοποιούνταν στην αμαξοποιία. Θα αναφερθώ σε άλλα θέματα σχετικά με τα ξύλα. Θέματα που ελπίζω ότι προκαλούν περισσότερες ερώτησεις από όσες απαντήσεις θα μπορέσω να δώσω εδώ. 

Τα δέντρα που δίνουν την προαναφερθείσα ξυλεία τα συναντάμε όλα στη χλωρίδα μας. 

Είδη φτελιάς συναντάμε σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, ηπειρωτική και νησιωτική. Το ξύλο της είναι ελαστικό, ανθεκτικό στην υγρασία, επεξεργάζεται εύκολα. Τα φύλλα της θεωρούνταν εξαιρετική ζωοτροφή. Όμως όταν οι κτηνοτρόφοι κλάδευαν τις φτελιές για να ταΐσουν τα ζώα τους, το δέντρο έχανε τη δενδρώδη μορφή του. Γίνονταν θάμνος. 

Οξυές συναντάμε σε περιοχές της Ελλάδας με υψόμετρο από 600 έως 1800 μ. συνήθως. Το νοτιότερο σημείο εξάπλωσής της είναι το όρος Οξυά, νότια του Καρπενησίου. Το ξύλο της είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό. 

Fagus
Οξυές στον Γράμμο. (φωτ.Τ. Ανδριτσόπουλος)
Στη χώρα μας ζουν πολλά είδη βελανιδιάς, περισσότερα από 10. Είναι εξαπλωμένα σε όλη την Ελλάδα. Κάποια είναι μικρά, όπως το πουρνάρι που φτάνει τα 8-10 μ. Κάποια άλλα όπως η γρανίτσα ή χνουδωτή βελανιδιά, ξεπερνούν τα 30 μ. Το ξύλο της δρυός είναι καλής ποιότητας και πολύ χρήσιμο. Ομως τα δάση βελανιδιάς θεωρούνται «αγροδασικά συστήματα» και όχι απλά δάση, επειδή τα φύλλα τους και οι καρποί τους είναι καλή ζωοτροφή ενώ δίνουν και βαφικές και δεψικές ουσιές. 

Quercus
Δάσος από βελανιδιές το χειμώνα στον Βαλκανικό Βοτανικό Κήπο Κρουσσίων. Ο κήπος βρίσκεται στα Κρούσσια όρη, στην Ποντοκερασιά του Κιλκίς. Σε πρώτο πλάνο πεύκα, στο βάθος το δάσος που περιβάλλει και μέρος του περιλαμβάνεται στον κήπο. (φωτ.Τ. Ανδριτσόπουλος)
Το πεύκο και το έλατο που δίνουν τη λεγόμενη λευκή ξυλεία συναντώνται επίσης σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Είδη πεύκου έχουμε τόσο σε ορεινές όσο και πεδινές περιοχές ενώ το έλατο το βρίσκουμε στα ορεινά. Το ξύλο του πεύκου είναι ανθεκτικό και ευκατέργαστο, ενώ της ελάτης είναι ελαστικό και ανθεκτικό στην υγρασία. 

Pinus, Vaglia Calda
Μαύρη πεύκη στη Βάλια Κάλντα. (φωτ.Τ. Ανδριτσόπουλος)

Ο φράξος ή μελία δίνει καλής ποιότητας σκληρή ξυλεία. Είδη του δέντρου αυτού βρίσκουμε σε όλη σχεδόν τη χώρα μας. 

Δηλαδή θεωρητικά, είχαμε στην Ελλάδα ξυλεία για να φτιάξουμε αμαξώματα. Ομως απ’ ό,τι φαίνεται το μεγαλύτερο μέρος της απαιτούμενης ξυλείας εισάγονταν από ευρωπαϊκές χώρες, κατά κύριο λόγο. Μάλιστα το κόστος της εισαγόμενης δεν διέφερε από το κόστος της ελληνικής ξυλείας, παρά τους υψηλούς δασμούς. Γιατί έπρεπε να εισάγουμε ξυλεία; Γιατί δεν μπορούσαν οι αμαξοποιοί να πάρουν ξύλα από τα δάση μας; 

Συνοψίζοντας τα προβλήματα ήταν τα εξής: 
Δεν υπήρχαν παρά ελάχιστοι δασικοί δρόμοι. 
Οι ποτάμιοι δρόμοι δεν επαρκούσαν για τη μεταφορά των κομμένων ξύλων. Η Ελλάδα ποτέ δεν φημίζονταν για τα τεράστια ποτάμια της. 
Δεν υπήρχαν τα απαραίτητα τεχνικά μέσα για την κοπή και τη μεταφορά. 
Τα ελληνικά δάση ήταν λίγα και δεν παρείχαν υψηλής ποιότητας ξυλεία. 
Ο ανταγωνισμός συμφερόντων ήταν έντονος. 

Να πιάσουμε όμως την ιστορία από την αρχή. Τι γίνονταν στη διαδρομή από το δάσος μέχρι τον αμαξοποιό; 

Ο αμαξοποιός ήθελε ξυλεία κατάλληλη ποιοτικά και ποσοτικά. Ανέθετε σε «εργολάβους υλοτομίας» να τον προμηθεύσουν με το απαραίτητο υλικό. Αυτοί θα έπρεπε να βρουν τα κατάλληλα δέντρα και να τα μεταφέρουν στον αμαξοποιό. Αυτός πια έπρεπε να έχει κατάλληλους αποθηκευτικούς χώρους. 

Fagus
Κορμοί οξυάς στον Γράμμο που προορίζονται για βιοτεχνική χρήση. Φυσικά πρόκειται για σύγχρονη φωτογραφία, είναι όμως ενδεικτική του μεγέθους των κορμών που πρέπει να μεταφερθούν. (φωτ.Τ. Ανδριτσόπουλος)

Είπαμε ότι οξυά, βελανιδιά, φράξος, φτελιά, πεύκα και έλατα υπήρχαν και υπάρχουν στην χλωρίδα της Ελλάδας σε ορεινές, ημιορεινές και πεδινές περιοχές. 

Στις ορεινές περιοχές ο υλοτόμος είχε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό των κτηνοτρόφων. Είχε επίσης να αντιμετωπίσει το ζήτημα της μεταφοράς της μεγάλου μεγέθους ξυλείας από το βουνό μέχρι το εργοστάσιο ξυλείας. Διαφορετικά έπρεπε να τα κόψει επί τόπου. Η κοπή και η μεταφορά ήταν προβλήματα δυσεπίλυτα με τα τέχνικα και μεταφορικά μέσα της εποχής και τις οδικές υποδομές. 

Vitsi
Βοσκότοπος στο Βίτσι. Προσέξτε ότι υπάρχει μόνον μία μικρή συστάδα δέντρων. (φωτ.Τ. Ανδριτσόπουλος)
Στις πεδινές περιοχές ο υλοτόμος έπρεπε να ανταγωνιστεί και πάλι τους κτηνοτρόφους, αλλά και την πίεση για αύξηση της γεωργικής γης. Επιπλέον οι πεδινές βελανιδιές σε κάποιες περιοχές της χώρας ήταν πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους των. Στην Αιτωλοακαρνανία, η οποία βρίσκεται σε «ακτίνα βολής» από την Πάτρα, έδρα αμαξοποιίας, τα «κύπελλα» των καρπών της βελανιδιάς συλλέγονταν «από το Μεσαίωνα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70» για να πωληθούν στις βιοτεχνίες βυρσοδεψίας, οπότε τα δέντρα που τα παρήγαγαν δεν έπρεπε να κόβωνται. Κάτι παρόμοιο ίσχυε και για τον φράξο ή μελία. Στα 1914 γράφει ο Γεννάδιος ότι το ξύλο του φράξου ήταν «χρήσιμον ιδίως εις την επιπλοποιίαν, την αμαξοπηγίαν και την τορνευτική» αλλά όμως συμπληρώνει ότι και ο φλοιός του ήταν «βυρσοδεψικός, βαφικός και φαρμακευτικός». 

Τελικά ήταν πολύ περισσότερο συμφέρουσα η υλοτόμηση με σκοπό την παραγωγή καυσόξυλων. Για τα καυσόξυλα δεν υπάρχουν ιδιαίτερες ποιοτικές απαιτήσεις. Ακόμη και αν το δέντρο είναι γέρικο, ροζιασμένο ή στραβό αφού κοπεί και τεμαχιστεί θα καεί στην ξυλόσομπα. Αυτή η ξυλεία όμως, είναι ακατάλληλο για βιομηχανική χρήση. 

Abies
Ενας σωρός από καυσόξυλα στον Χολωμώντα μπροστά σε φυτεία ελάτων για τα Χριστούγεννα. Τα καυσόξυλα είναι μικρά και μεταφέρονται εύκολα. (φωτ.Τ. Ανδριτσόπουλος)

Συνοψίζοντας, γύρω από τα δέντρα υπήρχε έντονος ανταγωνισμός. Οι γεωργοί ήθελαν γη για να σπείρουν και να φυτέψουν. Οι κτηνοτρόφοι ήθελαν βοσκοτόπια. Οι αστοί και οι «άνθρωποι της οικοδομής» ήθελαν γη για να χτίσουν πάνω της. Οι υλοτόμοι και οι επαγγελματίες που σχετίζονταν με την ξυλεία ήθελαν δάση για να υλοτομούν. 

Μεγάλη σύγκρουση συμφερόντων και είναι φανερό ότι τελικά δεν νίκησαν οι υλοτόμοι και «άνθρωποι της ξυλείας». Το γιατί έγιναν έτσι τα πράγματα είναι μόνον ένα από τα πολλά ερωτήματα που προκύπτουν. Στην ουσία, ό,τι αναφέρθηκε ως εδώ είναι μόνον μια αδρή περιγραφή της κατάστασης. Το όλο θέμα χρειάζεται διερεύνηση και μακάρι κάποιος να προχωρήσει σε αυτή γιατί μελετώντας τέτοιες συγκρούσεις συμφερόντων θα καταλάβουμε πολλά. Ακόμη και σε σχέση με ό,τι συμβαίνει σήμερα στη χώρα μας.

Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2013

Ο κήπος στην εποχή της κρίσης

Λίγα χρόνια πριν ένα ποταμάκι από δανεικά λεφτά κυλούσε στη χώρα μας. Η πηγή του βέβαια ήταν κάπου στο εξωτερικό. Τότε, ο τυπικός καινούργιος κήπος κάποιου προαστίου είχε: 

Cycas
Το απαραίτητο τσίκας (φωτ. Τ.Α.)

  • πολλά λέιλαντ ή και γκολντκρεστ· 
  • λίγο χλοοτάπητα· 
  • ένα τσίκας· 
  • δύο ή περισσότερες τριανταφυλλιές· 
  • ένα χωμάτινο λοφάκι με λίγες πέτρες που το λέγαμε βραχόκηπο, ο οποίος είχε πάνω του, έναν-δυο οριζοντιόκλαδους γιουνίπερους, ένα πυθάρι ξαπλωμένο με μια διμορφοθήκη να βγαίνει από το στόμιό του και μερικά «λουλουδάκια». 
  • Ειδικά για αυτά, η εποχή κατασκευής του κήπου θα καθόριζε αν σε «επίκαιρα» σημεία του θα σκορπίζονταν μερικά χρυσάνθεμα, πετούνιες, κυκλάμινα ή γεράνια. 

Juniperus
Ο οριζοντιόκλαδος γιουνίπερος (φωτ.Τ.Α.)
Ολα αυτά ήταν ακριβοπληρωμένα και υπερτιμημένα. Ολα ήταν σε μεγάλους αριθμούς και οπωσδήποτε στριμωγμένα σε μικρό χώρο. Σήμερα, που το χρήμα αντί να ρέει προς τα μέσα, φεύγει προς τα έξω τι γίνεται στον κήπο; 
Leylandii
Λέιλαντ, λίγο γκαζόν και το πυθάρι με γεράνια όμως και όχι διμορφοθήκη. (φωτ.Τ.Α.)
Σίγουρα δεν βγάλαμε τα καλλωπιστικά για να φυτέψουμε λαχανικά. Ομως σε πολλούς κήπους και βεράντες, βλέπει κανείς πλέον και λαχανικά. 

Οπωσδήποτε έχουμε γίνει πολύ πιο λογικοί ως προς το χλοοτάπητα. Σήμερα, όπου υπάρχει χώμα δεν είναι δεδομένο ότι θα το σκεπάσουμε με χλόη γιατί αυτή στοιχίζει. Παλιότερα το «γυμνό» χώμα έπρεπε να ... ντυθεί. 

Εκτιμήσαμε περισσότερο αυτά που ήδη έχουμε στον κήπο μας και τα φροντίζουμε για να συνεχίσουμε να τα έχουμε. 

Αρχίσαμε να μαθαίνουμε ή να προσπαθούμε να μάθουμε τεχνικές πολλαπλασιασμού των φυτών. Ετσι μπορούμε να αποκτήσουμε δωρεάν φυτά. 

Υποθέτω ότι οι αναγνώστες αυτού του ιστολόγιου ασχολούνται με τον κήπο ή τη βεράντα τους. Οπότε αν κάποιος έχει παρατηρήσει κάποια αλλαγή στις συνήθειές του σχετικά με τον κήπο, και φυσικά έχει κέφι και χρόνο, ας γράψει κάποιο σχόλιο. 

Πέμπτη 21 Νοεμβρίου 2013

Φροντίδες για τη φαλαίνοψη

Η φαλαίνοψη είναι μια επιφυτική ορχιδέα, δηλαδή έχει «μάθει» να ζει σε θέσεις φωτεινές με τις ρίζες εκτεθειμένες στο φως και τον αέρα
Διαλέγουμε μία θέση φωτεινή μέσα στο σπίτι, αποφεύγοντας οπωσδήποτε σημεία που τα «βλέπει» άμεσα ο ήλιος. Οταν ποτίζουμε βρέχουμε όλο το φυτό, και τις ρίζες και τα φύλλα και τα άνθη. Γι' αυτό καλό είναι το πότισμα να γίνεται με ψεκαστηράκι γεμάτο με νερό απ' τη βρύση. Για να ποτίσουμε, δεν βυθίζουμε τη γλάστρα μέσα σε νερό. Ποτίζουμε όποτε δούμε ότι το υπόστρωμα έχει πάψει να είναι νωπό. 


Φαλαίνοψη (φωτ.Τ.Α.)
Φαλαίνοψη (φωτ.Τ.Α.)
Φροντίζουμε να διατηρούμε τη φαλαίνοψη σε θερμοκρασία μεταξύ 20 και 25 . Δεν θέλουμε να εκτεθεί σε θερμοκρασία κάτω από τους 10  γιατί θα πάθει ζημιές. Απ' την άλλη πλευρά αν το θερμόμετρο ανέβει πάνω από τους 29 , δεν θα έχουμε ζημιές αλλά θα εμποδιστεί η ανθοφορία της. Μια και μιλάμε για άνθη, μία συνηθισμένη σχετική ερώτηση είναι η εξής: κόβουμε το «τελειωμένο» άνθος της ορχιδέας; Και η απάντηση είναι, όχι. Το αφήνουμε να χαλάσει απείραχτο. Κάποια στιγμή θα ξεραθεί και θα πέσει. Επόμενο άνθος θα εμφανιστεί την επόμενη χρονιά. Μια άλλη συνηθισμένη ερώτηση είναι, αν θέλουν κλάδεμα οι ρίζες της. Και πάλι η απάντηση είναι αρνητική. Δεν τις κλαδεύουμε και τις αφήνουμε να μεγαλώσουν όσο θέλουν. 
Για λίπασμα, καλό είναι να χρησιμοποιήσουμε κάποιο σκεύασμα ειδικό για ορχιδέες. Υπάρχουν μερικά τέτοια στην αγορά και έτσι δεν είναι δύσκολο να βρούμε κάποιο. Τη χειμωνιάτικη περίοδο δίνουμε λίπασμα κάθε 11/2 μήνα περίπου ενώ την καλοκαιρινή κάθε 3 εβδομάδες. 
Οι παραγωγοί συστήνουν να αποφύγουμε τη μεταφύτευση σε μεγαλύτερη γλάστρα. Αν εμείς, για διάφορους λόγους, κρίνουμε ότι δεν μπορούμε πια να την αποφύγουμε θα χρειαστεί να βρούμε στην αγορά ένα μείγμα «χώματος» ειδικό για επιφυτικές ορχιδέες που θα περιέχει οπωσδήποτε φλοιό πεύκου και βρύα. Επίσης θα χρειαστούμε και ειδική γλάστρα. 

Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013

Πριν αγοράσουμε ένα φυτό

Ενα πολύ συνηθισμένο λάθος στους κήπους είναι να μη λαμβάνουμε υπ όψη μας το τελικό μέγεθος των φυτών που βάζουμε εκεί. 

Πριν λίγες μέρες κάποιος με ρώτησε αν μπορεί να κλαδευτεί και να κοντύνει ένας φοίνικας ώστε να μην κόβει τη θέα από το μπαλκόνι του. 



ΜΙα χουρμαδιά σε πρώτο πλάνο και πίσω της δύο ουασιγκτόνιες. Η χουρμαδιά είναι ακόμη μικρή όμως οι ουασιγκτόνιες ξεπερνούν τα 15 μ. (φωτ. Τ.Α.)
Μου έχει τύχει να δω μανόλια, ένα δέντρο που μπορεί να ξεπεράσει τα 15 μ. σε ύψος, φυτεμένη σε απόσταση 2 μέτρων από τον τοίχο του σπιτιού και κάτω από το ... μπαλκόνι του πρώτου ορόφου. Έχω δει πολλές φορές πεύκα φυτεμένα κάτω από καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος. 


Αειθαλής μανόλια
Η κορυφή μιας μανόλιας φωτογραφημένη από τον 2ο όροφο κτιρίου (φωτ.Τ.Α.). 
Μια δεύτερη εκδοχή του ίδιου λάθους βρήκα σε έναν κήπο, όπου ήταν φυτεμένα στη σειρά το ένα πίσω από το άλλο, μία μικρόσωμη μπουγκανβίλια Santeriana, μία ρίγανη, μία αγγελική και ένα συριακός ιβίσκος. Για να δεις τον ιβίσκο έπρεπε να τον αναζητήσεις πίσω από την αγγελική. Η ρίγανη φαίνονταν γιατί ήταν πολύ καλά αναπτυγμένη ενώ η μπουγκανβίλια μπροστά της ήταν ακόμη μικρή. Στον κήπο αυτό αν δεν αλλάξει κάτι θα φαίνεται μόνον η μπουγκανβίλια και η αγγελική. Τα άλλα θα χαθούν. 


Επίσης, μου έχει τύχει να δω μπαμπού φυτεμένα σε έναν μικρό κήπο. Είναι βέβαιο ότι μέσα σε λίγα χρόνια ο ιδιοκτήτης του θα αγωνίζεται να περιορίσει την ανάπτυξή του, όχι σε ύψος αλλά σε πλάτος. Το μπαμπού, ακόμη και τα λιγότερο επιθετικά είδη έχουν την τάση να εξαπλώνονται και να καταλαμβάνουν όλο τον διαθέσιμο χώρο. 


Μπαμπού
Μια συστάδα από μπαμπού στον Διομήδειο Βοτανικό Κήπο (φωτ. Τ.Α.)
Απ' όλα αυτά, το συμπέρασμα είναι πως πριν πάρουμε ένα φυτό δεν αρκεί να ρωτάμε μόνον «κάθε πότε θέλει πότισμα», «αν θέλει λίπασμα και ήλιο», αλλά και πόσο μεγάλο γίνεται και μέσα σε πόσα χρόνια. 

Πέμπτη 14 Νοεμβρίου 2013

Πότε ανθίζει η μπουγκανβίλια;

Ηλιος, θάλασσα και μπουγκανβίλιες ανθισμένες. Αυτή είναι η στερεοτυπική εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για τη μπουγκανβίλια. Εχουμε συνδυάσει την ανθοφορία της με το καλοκαίρι όμως αυτό δεν είναι η πραγματικότητα και δεν είναι ο κανόνας. Αν είμαστε λίγο παρατηρητικοί θα δούμε μπουγκανβίλιες ανθισμένες όλες τις εποχές του χρόνου. Ακόμη και το χειμώνα. 

Μπουγκανβίλια (φωτ. Τ.Α.)

Ο τρόπος ανάπτυξης της μπουγκανίβιλιας είναι μια διαδοχή κύκλων βλάστησης και ανθοφορίας. Δηλαδή υπάρχει μια περίοδος που το φυτό γεμίζει νέα φύλλα και βλαστούς. Μετά απ' αυτόν ακολουθεί ένας κύκλος ανθοφορίας. Στην κορυφή των νέων βλαστών εμφανίζονται τα χρωματιστά βράκτεια φύλλα και στο κέντρου τους τα ανθάκια. Μόλις πέσουν αυτά αρχίζει ξανά η ανάπτυξη νέας βλάστησης και ξανά απ' την αρχή ... 

Μπουγκανβίλια (φωτ. Τ.Α.)

Η εμφάνιση των ανθέων εξαρτάται από το πόσο ηλιακό φως δέχεται το φυτό κατά την περίοδο της βλαστητικής ανάπτυξης. Αν το φως είναι αρκετό, θα έχουμε άνθη. Αν δεν είναι αρκετό, η μπουγκανβίλια θα μείνει στο στάδιο της βλαστητικής ανάπτυξης μέχρι να «μαζέψει» αρκετό φως. Τότε μόνο θα ανθήσει χωρίς να ρίξει ούτε μια ... ματιά στο ημερολόγιο.

Μπουγκανβίλια (φωτ. Τ.Α.)


Διαβάστε ακόμη για τη μπουγκανβίλια: 
Τα είδη της μπουγκανβίλιας
Το κλάδεμα
Μπουγκανβίλια στα βόρεια
Πώς και πότε φυτεύουμε μία μπουγκανβίλια;
Η προέλευση του ονόματός της