Γιατί δεν βαριέμαι τις μπουγκανβίλιες

Πλησιάζει ο χειμώνας, για μπουγκανβίλιες θα λέμε; Αυτές είναι καλοκαιρινό φυτό. Ναι είναι! Αλλά... 

Πέρα απ' το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή, τέλος Νοεμβρίου, οι μπουγκανβίλιες της γειτονιάς μου (και όχι μόνον αυτές) είναι σκεπασμένες από χρωματιστά φύλλα, υπάρχει κι άλλος ένας σημαντικός λόγος για να ασχοληθεί κάποιος με αυτά τα φυτά τώρα που αρχίζει ο χειμώνας: 

Όταν φυτεύουμε ή μεταφυτεύουμε ένα φυτό είναι βέβαιο ότι θα σπάσουν κάποιες ρίζες του καθώς θα δουλεύουμε. Στο πρόβλημα αυτό οι μπουγκανβίλιες είναι περισσότερο ευαίσθητες από άλλα είδη. Όμως όταν το αναρριχώμενο αυτό χάσει τα φύλλα του και μπει σε λήθαργο είναι μικρός ο κίνδυνος να χαλάσει κατά τη φύτευση ακόμη κι αν κοπούν ρίζες του. 

Άρα, τώρα είναι εποχή να διαλέξουμε ποια ποικιλία μπουγκανβίλιας μας ενδιαφέρει, να την «βάλουμε στην άκρη» και να την φυτέψουμε σε μερικές εβδομάδες όταν θα έχει μπει σε λήθαργο. Και επειδή αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το χρώμα των βράκτειων φύλλων τους να μια μικρή συλλογή απ' τα χρώματα της μπουγκανβίλιας.

Η μπουγκανβίλια της φωτ. επάνω είναι η ίδια με την κάτω. Εδώ, τα πορτοκαλί βράκτεια φύλλα μόλις έχουν εμφανιστεί. 

Λίγες εβδομάδες μετά, το πορτοκαλί έχει ξεθωριάσει δίνοντας στη θέση του αποχρώσεις του κίτρινου και του ροζ (φωτ. Τ.Α.)

Τα φύλλα ξεκινούν με πορφυρή απόχρωση και κοκκινίζουν  καθώς τα «βλέπει» ο δυνατός καλοκαιρινός ήλιος. (Φωτ. Τ.Α.)

Αυτή η μπουγκανβίλια είναι η ίδια με την ακριβώς από κάτω. Όμως τα φύλλα της επάνω μόλις εμφανίστηκαν ενώ στην κάτω έχουν ήδη σχηματιστεί και τα λευκά άνθη. Προσέξτε τη διαφορά στην απόχρωση (φωτ. Τ.Α.) 

Μπουγκανβίλιες σε μπλε δεν έχουμε ακόμη. Ίσως στο μέλλον να υπάρξουν και τέτοιες. Για την ώρα θα αρκεστούμε στο μοβ, το ροζ - λιλά, το κόκκινο, το πορφυρό, το λευκό, το πορτοκαλί ή το κίτρινο. Όμως ανάλογα με τον φωτισμό και την ηλικία του φύλλου θα δούμε την απόχρωση να αλλάζει. Γι' αυτό δεν τις βαριέμαι ποτέ τις μπουγκανβίλιες. 

Για να μάθετε σχετικά με το όνομα της μπουγκανβίλιας πατήστε εδώ.

Για το κλάδεμά της πατήστε εδώ.

Η μπουγκανβίλια ανθίζει μόνο το καλοκαίρι; Για την απάντηση πατήστε εδώ.

Για τη φύτευσή της πατήστε εδώ.

Μπορούμε να έχουμε μπουγκανβίλια σε περιοχές με παγωνιά; Δείτε την απάντηση εδώ.

Τι χρώμα έχουν τα λουλούδια της μπουγκανβίλιας;

Βαθύ κόκκινο όπως στη φωτογραφία; Όχι! Τα άνθη της μπουγκανβίλιας είναι κρεμ-λευκά. Πάντα! Τα χρώματα που βλέπουμε πάνω της οφείλονται σε ένα είδος έγχρωμων φύλλων που ονομάζονται βράκτεια ή βράκτια (δεν ξέρω ποιά είναι η σωστή ορθογραφία). Τέτοιου τύπου φύλλα έχει και το αλεξανδρινό, το λέμε και ποϊνσέτια, του οποίου τα άνθη είναι κίτρινα καθώς και μερικά ακόμη φυτά. 

Τα λευκά ανθάκια της μπουγκανβίλιας και τα χρωματιστά βράκτεια φύλλα ( φωτ.Τ.Α.)

Δεν έχουν όλα τα αλεξανδρινά κόκκινα βράκτεια φύλλα, υπάρχουν και αυτά με τα λευκά. Πάντως σε κάθε περίπτωση τα λουλούδια είναι κίτρινα (φωτ. Τ.Α.)

 Δείτε κι άλλες αναρτήσεις για την μπουγκανβίλια εδώ και για το αλεξανδρινό, εδώ. 

Πότε ανθίζει η μπουγκανβίλια;

Ηλιος, θάλασσα και μπουγκανβίλιες ανθισμένες. Αυτή είναι η στερεοτυπική εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για τη μπουγκανβίλια. Εχουμε συνδυάσει την ανθοφορία της με το καλοκαίρι όμως αυτό δεν είναι η πραγματικότητα και δεν είναι ο κανόνας. Αν είμαστε λίγο παρατηρητικοί θα δούμε μπουγκανβίλιες ανθισμένες όλες τις εποχές του χρόνου. Ακόμη και το χειμώνα. 

Ο τρόπος ανάπτυξης της μπουγκανίβιλιας είναι μια διαδοχή κύκλων βλάστησης και ανθοφορίας. Δηλαδή υπάρχει μια περίοδος που το φυτό γεμίζει νέα φύλλα και βλαστούς. Μετά απ' αυτόν ακολουθεί ένας κύκλος ανθοφορίας. Στην κορυφή των νέων βλαστών εμφανίζονται τα χρωματιστά βράκτεια φύλλα και στο κέντρου τους τα ανθάκια. Μόλις πέσουν αυτά αρχίζει ξανά η ανάπτυξη νέας βλάστησης και ξανά απ' την αρχή ... 

Η εμφάνιση των ανθέων εξαρτάται από το πόσο ηλιακό φως δέχεται το φυτό κατά την περίοδο της βλαστητικής ανάπτυξης. Αν το φως είναι αρκετό, θα έχουμε άνθη. Αν δεν είναι αρκετό, η μπουγκανβίλια θα μείνει στο στάδιο της βλαστητικής ανάπτυξης μέχρι να «μαζέψει» αρκετό φως. Τότε μόνο θα ανθήσει χωρίς να ρίξει ούτε μια ... ματιά στο ημερολόγιο.

Διαβάστε ακόμη για τη μπουγκανβίλια: 
Τα είδη της μπουγκανβίλιας
Το κλάδεμα
Μπουγκανβίλια στα βόρεια
Πώς και πότε φυτεύουμε μία μπουγκανβίλια;
Η προέλευση του ονόματός της

Κάποιος ρώτησε 8. Για τα είδη μπουγκανβίλιας

Ένας αναγνώστης του ιστολόγιου έθεσε τα εξής ερωτήματα: 

«Εχω μια βουκαμβίλια στον κήπο μου η οποία έχει μεγάλη φυλλοροή και μαζεύουμε συνεχώς τα φύλλα της στον κήπο και στο μπαλκόνι. Υπάρχει κάποια ποικιλία βουκαμβίλιας που να μην έχει μεγάλη φυλλοροή; Εχω ακούσει για ήρεμη και άγρια βουκαμβίλια και ότι η ήρεμη (η οποία δεν έχει και αγκάθια) δεν παρουσιάζει τέτοιο θέμα. Ισχύει ο διαχωρισμός αυτός; Που μπορώ να βρώ περισσότερες πληροφορίες γενικά για την βουκαμβίλια;»

Τα είδη και οι ποικιλίες μπουγκανβίλιας που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά διαφέρουν μεταξύ τους στο χρώμα, στην αντοχή στο κρύο και στο μέγεθος. 

Οι περισσότερες ποικιλίες γίνονται μεγάλες και έχουν σχετικά μικρή αντοχή στο κρύο. Μάλλον αυτές είναι που έχετε ακούσει να ονομάζουν «ήρεμες». Υπάρχει μία «νάνα» μπουγκανβίλια που είναι πιο μικρή, με πιο συμπαγή φυλλωσιά απ' τις άλλες και ροζ βράκτεια φύλλα. 

Η «νάνα» μπουγκανβίλια

Αυτή που κοινώς ονομάζεται «άγρια» είναι η Santeriana, η οποία έχει σκούρα μοβ βράκτεια και αντέχει λίγο παραπάνω στο κρύο από τις άλλες. 

Η «άγρια» μπουγκανβίλια

Βράκτεια φύλλα είναι τα χρωματιστά φύλλα που εμφανίζονται γύρω από τα άνθη.

Τα λευκά ανθάκια της μπουγκανβίλιας και γύρω τους τα χρωματιστά βράκτεια φύλλα (φωτ. Τ.Α.)

Τα βράκτεια φύλλα πέφτουν όταν ολοκληρωθεί η άνθηση. Έτσι, όσο πιο πολλά άνθη έχει μια μπουγκανβίλια τόσο περισσότερα θα είναι και τα πεσμένα χρωματιστά φύλλα. Δηλαδή, η φυλλόπτωση δεν σχετίζεται με την ποικιλία αλλά με το πόσα άνθη βγάζει το φυτό. 

Όλες οι μπουγκανβίλιες έχουν αγκάθια, άλλες λιγότερα και άλλες περισσότερα. 

Δεν γνωρίζω κάποιο βιβλίο ειδικό για την μπουγκανβίλια. Ένα άρθρο πλούσιο σε πληροφορίες για το φυτό αυτό δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ερασιτέχνης Κηπουρός (τεύχος 5 Ιούνιος-Ιούλιος 2011). 

Δεν γνωρίζω, επίσης, κάποια ιστοσελίδα αφιερωμένη ειδικά στη μπουγκανβίλια. 

Στο μπλογκ αυτό αν πατήστε στην ετικέτα «μπουγκανβίλια» θα βρείτε όλα τα σχετικά δημοσιεύματα. Οι ετικέτες βρίσκονται με αλφαβητική σειρά στο κάτω μέρο της σελίδας. 

Μπουγκανβίλια 4. Το κλάδεμα

Αυτό το φυτό έχει ένα ζήτημα με το όνομά του ... Οι περισσότεροι τη λένε, μπουκαμβίλια ή και βουκαμβίλια. Μάλλον αυτές οι ονομασίες τους φαίνονται πιο εξευγενισμένες από το βάρβαρο, μπουγκανβίλια. Πάντως τα αγκάθια της δεν είναι καθόλου εξευγενισμένα αλλά άγρια και αιχμηρά. Η παρουσία τους είναι μεγαλύτερη δυσκολία που θα αντιμετωπίσει όποιος πάει να την κλαδέψει. Γι' αυτό ακονίστε το κλαδευτήρι και βάλτε γάντια πριν ξεκινήστε. Προσωπικά μιλώντας (επειδή ξέρω ότι είμαι μάλλον άτσαλος), βάζω και ένα καπέλλο στο κεφάλι μου και αν δεν είχα έτσι κι αλλιώς γυαλιά, θα έβαζα και κάτι για να προστατεύσω τα μάτια μου.  

Μετά, με το κλαδευτήρι κόβουμε όποιο κλαδί έχει ανεπιθύμητη κατεύθυνση. Το βασικό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι λίγο πιο κάτω από εκεί που κόβουμε ένα κλαδί θα εμφανιστούν καινούργια. Αυτά θα αντικαταστήσουν ό,τι έφυγε και το καλοκαίρι θα γεμίσουν άνθη. 

Άρα άν έχουμε μια μπουγκανβίλια που «σκαρφαλώνει» πάνω σε έναν τοίχο δεν θα την κλαδέψουμε χαμηλά, γιατί θα αδειάσει από κλαδιά ο τοίχος, ενώ εμείς θέλουμε αυτά να μακρύνουν περισσότερο. Θα κόψουμε μόνον ό,τι ξεφεύγει από το γενικό σχήμα. 

Αν η μπουγκανβίλια μας καλύπτει μια μικρή πέργκολα, τότε θέλουμε να πυκνώσει η φυλλωσιά της και γι' αυτό θα κόψουμε τα κλαδιά της σε τέτοιο ύψος ώστε τα νέα κλαδιά που θα εμφανιστούν να γεμίσουν την επιφάνεια της πέργκολας. 

Δεν είναι εύκολο να περιγράψεις με λόγια το κλάδεμα ενός φυτού. Μάλιστα ακόμα και με εικόνες είναι δύσκολη η περιγραφή. Γι΄αυτό όποιος έχει απορίες, ας γράψει ένα σχόλιο πιο κάτω ή ας στείλει ένα μήνυμα. 

Υπάρχουν και άλλα αρθράκια σχετικά με τη μπουγκανβίλια. Για να τα δείτε, πατήστε: αντοχή στο κρύο, φύτευση, το όνομά της. 

Μπουγκανβίλια 3. Στα βόρεια

Μια μπουγκανβίλια στη βόρεια και στην ηπειρωτική Ελλάδα μόνον σε εσωτερικό χώρο μπορεί να επιβιώσει το χειμώνα. Άρα τη φυτεύουμε σε γλάστρα και όταν έχει κρύο την μεταφέρουμε στον πιο φωτεινό χώρο του σπιτιού. 

Η πιο ανθεκτική στο κρύο ποικιλία μπουγκανβίλιας είναι η «Glabra Santeriana», μερικοί την λένε και «άγρια». Είναι εκείνη που έχει μικρά φύλλα και σκούρα μοβ «λουλούδια».

Μάθετε για το όνομά της πατώντας, εδώ. 

Μάθετε πώς τη φυτεύουμε πατώντας, εδώ.

Για το κλάδεμά της πατήστε, εδώ.

Μπουγκανβίλια 2. Φύτευση

Φυτά που είναι σε γλάστρα, μπορούν να φυτευτούν στο χώμα ή να μεταφυτευτούν σε άλλη γλάστρα όλο το χρόνο. Καλό είναι όμως να αποφύγουμε τις περιόδους που έχει πολύ κρύο ή πολύ ζέστη. Ειδικά τα φυλλοβόλα, τέτοιο είναι η και μπουγκανβίλια, μπορούμε να τα φυτέψουμε πολύ νωρίς την άνοιξη ή στο τέλος του χειμώνα όταν ακόμη τα φυτά είναι σε λήθαργο. 

Αυτά ισχύουν για όλα τα φυτά, η μπουγκανβίλια όμως έχει μία ιδιαιτερότητα: πρέπει να τη βγάλουμε με μεγάλη προσοχή απ' την παλιά γλάστρα, προσέχοντας να μη σπάσει η μπάλα του χώματος και κινδυνεύσει έτσι η κεντρική ρίζα του φυτού. Αν το φυτό είναι σε λήθαργο κινδυνεύει λιγότερο, γι΄αυτό το λόγο προτιμούμε τη φύτευση νωρίς το χειμώνα. 

Μάθετε για το όνομά της πατώντας εδώ. Για το κλάδεμά της πατήστε εδώ.

Μπουγκανβίλια 1. Ποιό είναι τ' όνομά της;

Ποιός δεν γνωρίζει το φυτό της φωτογραφίας; 

Όλοι το γνωρίζουμε αλλά ποιό είναι το κανονικό του όνομα; Μπουκαμβίλια, βουκαμβίλια ή μπουγκανβίλια; Ακόμη και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο διορθωτής κειμένου υπογραμμίζει με κόκκινο την μπουγκανβίλια, θεωρώντας τα άλλα δύο σωστά. Όμως το φυτό ονομάστηκε έτσι για να τιμηθεί ένας Γάλλος εξερευνητής ο Luis Antoine de Bougainville (1729 - 1811), όταν ένας συνταξιδιώτης του, ο Philippe Commerson, ανακάλυψε το πανέμορφο αναρριχώμενο το 1790 στη Βραζιλία. Ο εξερευνητής δεν ονομάζονταν Vougainville αλλά Bougainville, όμως μάλλον οι φθόγγοι «μπου» και «γκ» ακούγονταν πολύ άσχημοι στα αυτιά των Ελλήνων στα τέλη του 19ου αιώνα και έτσι τους άλλαξαν. Παλιότερα είχε πέσει στα χέρια μου ένας τόμος της Ιστορίας του Πελλοπονησιακού Πολέμου του Θουκιδίδη. Στην έκδοση αυτή στην αριστερή σελίδα βρίσκονταν το αρχαίο κείμενο και στη δεξιά, η μετάφραση στα νέα ελληνικά. Με έκπληξη είδα στο αρχαίο κείμενο το τοπωνύμιο «Αμπρακία» να μεταφράζεται σε, «Αμβρακία». Σκέφτηκα ότι αφού το καλοκαίρι πηγαίνουμε για «μπάνιο» και όχι για «βάνιο», μάλλον θα μπορούσαμε να λέμε και την μπουγκανβίλια με το σωστό της όνομα.  

Μάθετε πώς τη φυτεύουμε πατώντας, εδώ.