Φόρμιο στον ήλιο και τη θάλασσα

Το φόρμιο (Phormium tenax) είναι ένα μεγάλο ποώδες φυτό χωρίς κορμό καθώς τα φύλλα του, όπως βλέπετε στις φωτογραφίες, ξεκινούν απ’ τη βάση του. Αυτά είναι μαλακά, μακρόστενα και δεν έχουν αγκάθια. 

Φόρμια θα βρούμε στα περισσότερα φυτώρια και κέντρα κήπου (φωτ. Δ.Α.)

Το «κοινό» φόρμιο έχει πράσινα φύλλα όμως υπάρχουν στην αγορά και ποικιλίες του με δίχρωμα κίτρινα και πράσινα (η Variegatum) και με κοκκινό-καφέ φύλλα (η Atropurpureum), οι οποίες διαφέρουν μεταξύ τους στην εμφάνιση. Οι απαιτήσεις τους απ' το κλίμα,το έδαφος κ.λπ. είναι οι ίδιες. 

΄Όποια ποικιλία και αν επιλέξουμε θα ευδοκιμήσει σε εδάφη με καλή στράγγιση και σε θέσεις προστατευμένες από τις παγωνιές και τους βοριάδες, ηλιόλουστες ή ημισκιερές. Η αντοχή του φόρμιου στο κρύο δεν είναι πολύ μεγάλη (αντέχει μέχρι τους -5 ή -6° C  όμως δεν έχει πρόβλημα με τη ζέστη. Επίσης δεν έχει πρόβλημα από την αλμύρα της θάλασσας. Στην πατρίδα του, τη Νέα Ζηλανδία, είναι φυτό της «πρώτης γραμμής» μπροστά στο κύμα δηλαδή. 

Μία μάλλον άτυχη επιλογή θέσης καθώς το φόρμιο είναι στριμωγμένο ανάμεσα στις τριανταφυλλιές (φωτ. Τ.Α.)

Απαιτήσεις και φροντίδες

Η αντοχή του στην ξηρασία είναι μέτρια. Άρα δεν μπορούμε να το αμελήσουμε, ειδικά το καλοκαίρι. Ποτίζουμε όποτε διαπιστώσουμε με την αφή ότι το χώμα έχει στεγνώσει. Όποιος θέλει λεπτομέρειες για το πότισμα μπορεί να τις βρει πατώντας, εδώ. 

Αν φυτευτεί στο έδαφος του κήπου μπορεί να φτάσει το 1-1,50 μ. σε ύψος με την ίδια διάμετρο. Σε γλάστρες ευδοκιμεί αλλά γίνεται μικρότερο. Σε ένα φυτοδοχείο το ιδανικό είναι να το φυτέψουμε μέσα σε μείγμα  από χώμα «εξωτερικού χώρου» με κοινό χώμα κήπου σε αναλογία 50:50. Η λίπανσή του δεν έχει κάτι το ιδιαίτερο. Στα φόρμια που είναι στο έδαφος δίνουμε πλήρες λίπασμα την άνοιξη και το φθινόπωρο. Για τη λίπανση των γλαστρικών δείτε πατώντας εδώ. 

Το μόνο κλάδεμα που θα χρειαστεί είναι η αφαίρεση των ξερών φύλλων και η καλύτερη στιγμή γι΄αυτό είναι την άνοιξη αφού περάσει ο κίνδυνος των παγετών. 

Τι το θέλουμε;

Το φόρμιο το καλλιεργούμε για το κόμψο φύλλωμά του καθώς τα άνθη του είναι μάλλον ασήμαντα. Μάλιστα μπορούμε και να τα κόβουμε με το που το εμφανίζονται για να μην  αποδυναμώνουν το φυτό. Όμως το φύλλωμα είναι άλλη συζήτηση. Όταν μάλιστα δέχεται τις ακτίνες του ήλιου από χαμηλά, το πρωί ή και το απόγευμα, είναι πολύ εντυπωσιακό. 

Χειμώνας μέσα σε θερμοκήπιο φυτωρίου σε περιοχή όπου οι παγωνιές δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. (φωτ. Δ.Α.)

Κόκκινα

Το κόκκινο χρώμα είναι ένα από τα τρία βασικά χρώματα, τα άλλα δύο είναι το μπλε και το κίτρινο. Συνδυάζοντάς τα σε διάφορες ... δοσολογίες φτιάχνουμε όλα τα άλλα χρώματα. Ας μείνουμε όμως στο κόκκινο που σχετίζεται με ένα σωρό συμβολισμούς κι απ' ό,τι υποστηρίζουν διάφοροι, τόσο αυτό όσο και τα άλλα χρώματα μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεσή μας. Στο κήπο το κόκκινο θα το βρούμε είτε από την ανθοφορία (υπάρχουν πολλές ποικιλίες κόκκινων τριαντάφυλλων, για παράδειγμα) ή από τη φυλλωσιά. Στα φυτώρια υπάρχουν αρκετά καλλωπιστικά με φύλλα σε κάποια απόχρωση του κόκκινου. 

Η συγκεκριμένη ποικιλία δωδωναίας (Dodonaea viscosa Purpurea) έχει αειθαλή κόκκινα-πορφυρά φύλλα. (Φωτ. Δ.Α.) 

Η βερβερίδα (Berberis thunbergii Atropurpurea) είναι ένας πολύ διαδεδομένος, φυλλοβόλος θάμνος με πορφυρά φύλλα (φωτ. Τ.Α.) ... 

... κατακόκκινους καρπούς και καφέ-πορφυρά κλαδιά το χειμώνα (φωτ. Δ.Α.) ...  

.... Εκτός αν σκεπαστούν απ' το χιόνι (φωτ. Τ.Α.) 

Υπάρχουν ποικιλίες κάννας (Canna x generalis) με κόκκινα φύλλα όπως αυτή. Τα ριζώματα της κάννας φυτεύονται την άνοιξη. Προς τη μέση του καλοκαιριού εμφανίζονται τα άνθη που παραμένουν στο φυτό για όλο σχεδόν το φθινόπωρο. Μετά τα φύλλα χαλάνε για να βλαστήσουν ξανά την άνοιξη (φωτ. Δ.Α.)  

Ο προύνος ή καλλωπιστική δαμασκηνιά  (Prunus cerasifera Pissardii) είναι ένα μικρό φυλλοβόλο δέντρο. Μάλλον είναι το πιο δημοφιλές απ' τα «κόκκινα» φυτά. Εχουν μεγάλο ενδιαφέρον οι διαφορετικές αποχρώσεις του κόκκκινου που αποκτούν τα φύλλα απ' την ώρα που εμφανίζονται την άνοιξη μέχρι να πέσουν το φθινόπωρο (φωτ. Δ.Α.)

Ο κότινος (Cotinus coggygria) είναι ένας μεγάλος φυλλοβόλος θάμνος. Το τυπικό χρώμα των φύλλων του είναι πράσινο. Όμως υπάρχει και μία κόκκινη ποικιλία, η Royal Purple που εικονίζεται εδώ. Στη φωτογραφία διακρίνονται και τα μπουμπούκια των ιδιαίτερων λουλουδιών του κότινου. Οταν άνοιξουν όλα μοιάζουν πολύ με τουλίπες καπνού (φωτ. Τ.Α.)  

Τα διάφορα γιαπωνέζικα σφενδάμια (Acer palmatum) που μερικοί τα λένε και άτσερ, είναι επίσης δημοφιλή, αν και είναι λίγο «δύσκολα» σε περιοχές με πολύ ξηρά και ζεστά καλοκαίρια (φωτ. Τ.Α.) 

Γιαπωνέζικο σφενδάμι της ομάδας ποικιλιών Dissectum (φωτ.Δ.Α) 

To Acer palmatum Bloodgood το φθινόπωρο (φωτ.Τ.Α.)

Η ιρεζίνη ή ιρεζινία (Iresine sp.) είναι ένα μικρό εποχικό με κόκκινα φύλλα. Εδώ φαίνεται σε πρώτο πλάνο μαζί με κάποιες ανθισμένες μπιγκόνιες. Για κάποιο άγνωστο σε εμένα λόγο, είναι ένα φυτό που χρησιμοποιείται συχνά σε κοινόχρηστους χώρους πρασίνου, αλλά όχι και σε ιδιωτικούς (φωτ.Τ.Α.) 

Έκτακτες εμφανίσεις

Το κόκκινο χρώμα στα φυτά μπορεί να είναι μόνιμο μπορεί όμως να είναι και παροδικό, εμφανιζόμενο στα πολύ νεαρά φύλλα την άνοιξη, στα γέρικα το φθινόπωρο ή κάτω απ' την επίδραση άλλων παραγόντων.

Η φωτίνια είναι ένας αειθαλής θάμνος με πράσινα φύλλα. Όμως την άνοιξη η νέα βλάστηση είναι κατακόκκινη (φωτ.Τ.Α.) 

Τα κόκκινα - ρουμπινί φύλλα του σβάιτς το φθινόπωρο λίγο πριν πέσουν. Δυστυχώς το υπερθέαμα κρατά μόνον λίγες εβδομάδες (φωτ.Τ.Α.) 

Το ίδιο συμβαίνει και με την αμπέλοψη (φωτ.Τ.Α.)

Το σέδο αυτό έχει αποκτήσει κόκκινα φύλλα κάτω απ' την επίδραση του ήλιου και του κρύου (φωτ.Τ.Α.)

Συνδυασμοί

Όταν ένα ή περισσότερα απ' όλα αυτά τα κόκκινα καλλωπιστικά βρεθούν στον κήπο μαζί με άλλα φυτά, τότε πια δεν μιλάμε για κόκκινο αλλά για το συνδυασμό του με τα άλλα χρώματα: το γαλάζιο του ουρανού, τις διάφορες αποχρώσεις του πρασίνου ή και με ό,τι υπάρχει ανθισμένο τριγύρω. 

Οι κόκκινες κάννες και γύρω τους, διάφορα ... πράσινα, κόκκινα και πορτοκαλί άνθη, όλα  κάτω απ' τον γαλάζιο ουρανό (φωτ.Δ.Α.)

Μεσημέρι, αρχές καλοκαιριού, μια γραμμή από βερβερίδες και σε πρώτο πλάνο, το γκριζοπράσινο της λεβαντίνης με τα κίτρινα άνθη (φωτ.Δ.Α.)  

Κόκκινο γιαπωνέζικο σφενδάμι και μαζί το ζωηρό πράσινο του χλοοτάπητα και η ώχρα του βράχου (φωτ.Τ.Α.)

Μερικά ακόμη

Εκτός απ' τα παραπάνω υπάρχουν πολλά ακόμη καλλωπιστικά με κόκκινα ή πορφυρά φύλλα όπως είναι η ποικιλία Atropurpureum του φόρμιου (Phormium tenax Atropurpureum)· η καλλωπιστική φουντουκιά των ποικιλιών Red Majestic ή Purpurea και η ιμπεράτα (Imperata cylindrica Red Baron) ένα καλλωπιστικό χόρτιο κατάλληλο και για λιμνούλες. 

Ίσως σας ενδιαφέρουν και αυτά: Καλλωπιστικά φυτά με γκρι φύλλωμα.