Κόβουμε τα ξερά κλαδιά του τσίκας;

Τσίκας ή κύκας, Cycas revoluta (Φωτ. Τ.Α.)

Το τσίκας (Cycas revoluta) της φωτογραφίας είναι στον κήπο μου πάνω από 15 χρόνια. Όπως βλέπετε, οι χαμηλότερες -επομένως και παλιότερες- σειρές φύλλων είναι ακόμη στη θέση τους. Ξέρω ότι πολλοί συνηθίζουν να αφαιρούν αυτά τα φύλλα επειδή τους αρέσει περισσότερο το τσίκας όταν ο κορμός του είναι εμφανής και επειδή θεωρούν ότι με το κλάδεμα αναπτύσσεται ταχύτερα. Δεν θυμάμαι να έχω κόψει μέχρι τώρα κάποιο ξερό φύλλο από το συγκεκριμένο φυτό με μία εξαίρεση στην οποία θα αναφερθώ αργότερα. Τελικά τι ισχύει; Πρέπει να κλαδεύουμε τα χαμηλότερα φύλλα του τσίκας; Και αν ναι, ποιά φύλλα κόβουμε;

Πώς αποφασίζουμε αν θα κλαδέψουμε;

• Αν κόψουμε τα παλιά φύλλα το φυτό δείχνει «τακτοποιημένο» και «καθαρό». Η εικόνα αυτή μπορεί να ταιριάζει πολύ καλά σε έναν επίσης «τακτοποιημένο» και «καθαρό» κήπο. Ο δικός μου δεν είναι τέτοιος.
• Αν το τσίκας έχει παραφυάδες χαμηλά στη βάση του και θέλουμε να τις αφαιρέσουμε ή θέλουμε να τις αναδείξουμε, είναι λογικό να πρέπει να καθαρίσουμε τα παλιά φύλλα. Ακόμη δεν έχω δει κάποια παραφυάδα.
• Τα χαμηλότερα φύλλα προστατεύουν το φυτό από την παγωνιά. Να σημειωθεί ότι το τσίκας μπορεί να πάθει ζημιές αν εκτεθεί σε θερμοκρασία χαμηλότερη των -5 ℃.

Τέτοιες θερμοκρασίες δεν έχω δει μέχρι τώρα εκεί που βρίσκεται ο κήπος μου. Όμως η δουλειά που χρειάζεται για να κοπούν τα φύλλα αυτά δεν είναι ασήμαντη, ειδικά για έναν τεμπέλη όπως είναι ο γράφων. Σίγουρα όμως δεν είναι τεμπέληδες όλοι οι άλλοι, γι’ αυτό ας αποφασίσουν κάνοντας αυτό που τους αρέσει.

 

Τσίκας σε κήπο που θα μπορούσε να είναι καθαρός και τακτοποιημένος αν κάποιος κούρευε την χλόη. (Φωτ. Τ.Α.)

 

Ποιά φύλλα κόβουμε;

Τα φύλλα παράγουν την ενέργεια που χρειάζονται τα φυτά για να ζήσουν. Τα πράσινα φύλλα του τσίκας είναι λειτουργικά. Κάνουν φωτοσύνθεση και περιέχουν θρεπτικά στοιχεία. Όσα είναι κίτρινα, αλλά όχι ξερά, περιέχουν θρεπτικά στοιχεία άρα και αυτά είναι χρήσιμα για το φυτό. Τέλος, τα ξερά καφέ φύλλα προσφέρουν στο φυτό προστασία από τις καιρικές συνθήκες. Επομένως, αν αποφασίσουμε να κλαδέψουμε ποιά φύλλα του τσίκας κόβουμε; Κόβουμε τα καφέ, ξερά φύλλα. Δεν κόβουμε τα πράσινα, ούτε τα κίτρινα.

Πώς κόβουμε;

Τα ξερά φύλλα του τσίκας είναι πάρα πολύ σκληρά, είναι δύσκολο να κοπούν ακόμη και με ένα καλά ακονισμένο κλαδευτήρι. Ευτυχώς ένας φίλος μου υπόδειξε ότι ο κοινός κόφτης για σύρματα και καλώδια κάνει πολύ καλή δουλειά στο «δύσκολο» τσίκας. Γι’ αυτό έκοψα ένα-δύο για δοκιμή και τώρα ξέρω τι εργαλείο θα χρησιμοποιήσω όταν έρθει η ώρα να καθαρίσω τα ξερά φύλλα του δικού μου.

Κόφτης και καφέ ξερό φύλλο (Φωτ. Τ.Α.)

Τσίκας σε γλάστρα

Το τσίκας (Cycas revoluta) θα ευδοκιμήσει φυτεμένο σε γλάστρα κι ας μην φτάσει ποτέ τα 3 μ. ύψους που θα μπορούσε να αποκτήσει αν ήταν στο έδαφος. Έχει όμως μια «παραξενιά» που θα πρέπει να σεβαστούμε 

Τσίκας σε γλάστρα (φωτ. Τ.Α.)

Ο κανόνας υπαγορεύει ότι οι μεταφύτευσεις ενός φυτού από μια γλάστρα σε μεγαλύτερη πρέπει να γίνονται σταδιακά. Κάθε 2-3 χρόνια, άνοιξη ή φθινόπωρο κατά προτίμηση, βγάζουμε το Χ φυτό μας απ΄τη γλάστρα του και το βάζουμε στην αμέσως μεγαλύτερη. Το τσίκας μάλλον είναι η εξαίρεση του κανόνα: 

Δεν του αρέσουν οι μεταφυτεύσεις επειδή κατά τη διάρκειά τους κινδυνεύει να χάσει από τις ρίζες του, συγκεκριμένους μικροοργανισμούς που ζουν επάνω τους. Το όφελος από τη συμβίωση μικροοργανισμών και φυτού είναι αμοιβαίο. Συνεπώς, μια ζημιά στους μικροοργανισμούς σημαίνει ζημιά και για το φυτό. Η μεταφύτευση είναι μια δουλειά που θέλει πάρα πολύ προσοχή έτσι και αλλιώς, όμως ειδικά για το τσίκας θέλει ακόμη περισσότερη και γι΄αυτό θα μπορούσε κανείς να αποφασίσει να κάνει όσο το δυνατόν λίγοτερες μεταφυτεύσεις γίνεται χρησιμοποιώντας μεγάλες γλάστρες. 

Το άνθος ενός θηλυκού τσίκας, διακρίνονται οι σπόροι στο κέντρο του (φωτ. Δ.Α.) 

Το πότισμά του δεν έχει κάτι το ιδιαίτερο, ποτίζουμε όταν καταλάβουμε με την αφή ότι το χώμα είναι στεγνό. Η λίπανσή του δεν είναι κάτι που συμφέρει να αμελήσουμε μια και είναι απαιτητικό φυτό. Μάλιστα καλό είναι να διαλέξουμε κάποιο σκεύασμα που να περιέχει και ιχνοστοιχεία μια και τουλάχιστον με ένα απ' αυτά το τσίκας έχει ιδιαίτερη σχέση. Όπως πάντα, για τη λίπανση γλαστρικών φυτών επιλέγουμε είτε υδατοδιαλυτό λίπασμα υγρό ή σε σκόνη είτε κάποιο οργανικό. 

Το χώμα μέσα στο οποίο θα το φυτέψουμε θέλουμε να περιέχει θρεπτικά στοιχεία, να μην είναι βαρύ, και να στραγγίζει πολύ καλά. Το χώμα «εξωτερικού χώρου» που κυκλοφορεί στο εμπόριο είναι κατάλληλο αλλά μόνον κερδισμένοι θα βγούμε αν εμπλουτίσουμε κάθε σακί του με μια χούφτα ελαφρόπετρα. Εναλλακτικά μπορούμε να φτιάξουμε μείγμα από κοινό χώμα κήπου μαζί με λίγο φυλλόχωμα (ή χώμα για οξύφιλα φυτά). Στο μείγμα αυτό προσθέτουμε και 2-3 χούφτες ελαφρόπετρα (ανά 20 λίτρα χώματος) για καλή στράγγιση.

Το τσίκας θα τα πάει καλά σε ημισκιερές θέσεις. (Φωτ. Τ.Α.)

Διαβάστε για τις κίτρινες κηλίδες στα φύλλα του τσίκας εδώ. 

Κίτρινες κηλίδες στο τσίκας

Το πιο συνηθισμένο πρόβλημα που παρουσιάζεται στα τσίκας είναι η εμφάνιση κίτρινων κηλίδων στα φύλλα τους ή και το κιτρίνισμα ολόκληρων φύλλων. 

Cycas revoluta (φωτ. Τ.Α.)

Υπάρχουν δύο αιτίες για να συμβεί κάτι τέτοιο. Η πρώτη είναι η προσβολή από κοκκοειδή έντομα ή ψώρες, σκληρές ή μαλακές. Η δεύτερη αιτία είναι η τροφοπενία μαγγανίου, δηλαδή η έλλειψη αυτού του στοιχείου. 

Αν η ζημιά οφείλεται στα έντομα, αργά ή γρήγορα θα τα δούμε κολλημένα στην κάτω επιφάνεια (συνήθως) του φύλλου. Επομένως αν δεν τα δούμε, θα πρέπει να φροντίσουμε για τη διατροφή του τσίκας μας επειδή αντιμετωπίζει έλλειψη μαγγανίου. 

Κίτρινες κηλίδες σε Cycas revoluta (φωτ. Τ.Α.)

Το μαγγάνιο είναι ένα χημικό στοιχείο που συμβολίζεται με τα γράμματα «Mn». Είναι απαραίτητο σε όλα τα φυτά αλλά σε πάρα πολύ μικρές ποσότητες. Το τσίκας που είναι έτσι κι αλλιώς ιδιαίτερα απαιτητικό ως προς τη λίπανσή του, είναι και ιδιαίτερα ευαίσθητο στην έλλειψη αυτού του στοιχείου. Για να προλάβουμε το πρόβλημα φροντίζουμε να δίνουμε τακτικά στο τσίκας μας κάποιο πλήρες και ισορροπημένο λίπασμα το οποίο θα περιέχει και ιχνοστοιχεία, μεταξύ αυτών και το μαγγάνιο (Mn). Πλήρες και ισορροπημένο είναι το λίπασμα που περιέχει όλα τα θρεπτικά στοιχεία σε ίσες αναλογίες, για παράδειγμα, το λίπασμα 20-20-20 είναι τέτοιο. Αν περιέχει και ιχνοστοιχεία και το μαγγάνιο περιλαμβάνεται σε αυτά, τότε είναι κατάλληλο για το τσίκας.  

Για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα όταν εμφανιστεί θα πρέπει να αναζητήσουμε σε μεγάλα κέντρα κήπου ή σε μαγαζιά με γεωργικά φάρμακα κάποιο λίπασμα μαγγανίουν ή λίπασμα ιχνοστοιχείων που περιέχει και μαγγάνιο, φυσικά.